Suwałki, Depozyt Muzeum Okręgowego (2012-2019)

Poznań, kolekcja prywatna Dorotheum, aukcja 10.11.2011, poz. 124

Malarstwo Tadeusza Ajdukiewicza jest nierozerwalnie związane z mecenatem arystokracji i dworów panujących. Liczne portrety arystokracji ówcześnie panujących oraz śmietanki towarzyskiej ówczesnej Europy były kwintesencją dorobku twórczego artysty. Znacznie jednak rzadziej pojawiają się na polskim rynku aukcyjnym okazałe przedstawienia w dużej skali, noszące miano bądź to muzealnych bądź też co może bardziej intersujące dla kolekcjonerów, typowo gabinetowych. Prezentowany obraz to mistrzowska scena uwieczniająca postać generała księcia Leopolda von Croy w mundurze kampanii na koniu podczas manewrów, postać znakomicie upozowana, efektowna, zdradzająca doskonałe opanowanie warsztatu malarskiego przez artystę. Postać w tle, również na koniu jego adiutant w charakterystycznym oficerskim nakryciu głowy. Na trzecim planie oddział rozpędzonej husarii. Piękne, wieloplanowe przedstawienie o tematyce wojskowej jest bodaj najciekawszą pracą tego artysty w ostatnich latach prezentowaną polskiemu kolekcjonerowi. Doceni on zarówno świetny stan zachowania, jak również precyzję wykonania, kunszt przedstawień sylwet koni i krajobrazu. Doceni zapewne również fakt, że oto prezentowana praca jest niewątpliwie jednym z najlepszych przykładów europejskiego akademizmu na najwyższym poziomie.

Tadeusz Ajdukiewicz był malarzem, autorem portretów oraz scen batalistycznych i rodzajowych. W latach 1868-1873 był uczniem Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie, w pracowni Władysława Łuszczkiewicza. Dzięki wsparciu stypendialnemu hr. Szembeka, kontynuował swą edukację w Akademii Wiedeńskiej, a następnie w Monachium u Otto Seitza i Alexandra Wagnera. Olbrzymi wpływ na sztukę Ajdukiewicza miał okres nauki w monachijskiej pracowni Józefa Brandta. W 1877 roku artysta brał udział w wyprawie do Azji Mniejszej, Egiptu oraz Nubii. W latach 1882-1893 pracował jako malarz na dworze cesarskim w Wiedniu, specjalizując się w malarstwie portretowym. W 1893 roku przeniósł się na dwór króla Bułgarii, a stamtąd do Stambułu na dwór sułtana Absulhamida II. Po wybuchu I wojny światowej, wstąpił do Legionów Polskich. Zmarł w szpitalu wojskowym na skutek choroby. Ajdukiewicz przejął od Józefa Brandta tematykę parad, polowań oraz potyczek. Jego wachlarz tematów był niezwykle szeroki. Artysta wykazywał się świetną techniką, zręcznym odtworzeniem materii i stylem, który przypadł do gustu szerokiej grupie publiczność. Chętnie malował konie. Spod pędzla Ajdukiewicza wyszło wiele portretów konnych Franciszka Józefa I, arcyksięcia Rudolfa, cesarza Wilhelma II, Edwarda VII czy książąt Meiningen. Był artystą związanym z mecenatem arystokracji i dworów panujących. To w tych kręgach zrobił prawdziwą karierę, a jego obrazy cieszyły się powszechnym uznaniem. Malował polowania (Wyjazd na polowanie, 1876), rewie wojskowe (Rewia wojsk rumuńskich, 1896) i sceny rodzajowe, chętnie myśliwskie (Konie na pastwisku, 1874; Koński targ, 1900). Doświadczenie wielu podróży m.in. do Egiptu, Nubii, Syrii i Anatolii miało wpływ na jego malarstwo, w którym pojawiły się sceny z życia codziennego ludzi zamieszkałych tamte okolice (Spotkanie na pustyni, 1890). W twórczości Ajdukiewicza nie zabrakło również wizerunków kobiecych, gdyż w portrecie odnajdywał się znakomicie. Artysta malował portrety aktorek Antoniny Hoffman i Józefy Reszkówny, pełne intymności i kobiecego wdzięku. Jednym z jego najsłynniejszych kobiecych portretów jest pełnopostaciowy obraz Heleny Modrzejewskiej w roli Marii Stuart (1800). W malarskim repertuarze Ajdukiewicza nie zabrakło scen historyczno-rodzajowych, inspirowanych twórczością Maksymiliana Gierymskiego (Obóz powstańców w lesie, 1875). Swoje obrazy wystawiał w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie i w warszawskiej Zachęcie. Jego prace uczestniczyły również w wystawach w Wiedniu, Dreźnie, Monachium i Pradze.