Malarska kondensacja pejzażu Tomasza Tatarczyka

Twórczość Tatarczyka stanowi zupełnie odrębny i oryginalny rozdział w historii polskiej sztuki współczesnej. Charakteryzuje się ona ciszą i kontemplacyjnością, wynikającą ze świadomego wyboru stylu życia. Tatarczyk źle czuł się w miejskim zgiełku. Uciekł z niego zaraz po studiach, wybierając okolice Kazimierza jako swój azyl. Życie i praca w miejscu, w którym to przyroda wyznaczała rytm pozwoliła artyście stworzyć sztukę, którą śmiało można określić jako mistyczną.

Format musi być odpowiedni do tematu: musi odpowiadać wielkości człowieka. (…) Im większy obraz, tym powinien być prostszy. (…) Wielki obraz powinno się pojmować w całości od jednego rzutu oka. – Tomasz Tatarczyk

(Jachuła M., Jurkiewicz M. [red.], Co po Cybisie?, wyd. Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa 2018, s. 266)

Mistycyzm ten zawierał się dla artysty w wielu aspektach procesu twórczego. Już sam wybór farb, ich konsystencja, zapach terpentyny, akt napinania płótna na blejtram i jego gruntowanie, aż po rozprowadzanie pędzlem farby – cała ta alchemia malarska była świadomym i głęboko przeżywanym wyborem Tatarczyka. Proces twórczy zaczynał się jednak na długo zanim artysta sięgał po farby. Rodził się w kontakcie z naturą. Zarejestrowany widok przefiltrowany przez niezwykle plastyczny i syntetyczny umysł Tatarczyka powracał na płótnie w postaci malarskiej kondensacji. Drogi, wąwozy, wzgórza – przybierają formę zbliżoną do znaku. Nie jest to jednak malarstwo minimalistyczne, wręcz przeciwnie. Za jego bogactwo odpowiada warsztat oparty o starannie budowaną fakturę obrazu oraz setki barw, które rozgraniczone na sferę jasną i ciemną, tworzą w obrazie przejmujące światło.

Decyzja na czerń i biel jest taka, bo te kolory są najbardziej dosadne, najmocniejsze. (…) Wprowadzenie dodatkowego koloru to dla mnie decyzja wymagająca specjalnego uzasadnienia. – Tomasz Tatarczyk

(Jachuła M., Jurkiewicz M. [red.], Co po Cybisie?, wyd. Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa 2018, s. 264)

Wielkoformatowe pejzaże Tatarczyka przyciągają wytrawnego widza swoją misterną konstrukcją i monumentalnością. Ale nie tylko. Jak magnes oddziałują płynące z płócien cisza i spokój. Kontemplacyjny charakter kompozycji pejzażowych pozbawionych ludzkiej obecności silnie kontrastuje z dzisiejszą przebodźcowaną i rozproszoną rzeczywistością. Żyjemy w epoce, w której cisza jest synonimem luksusu. Skondensowane malarskie pejzaże zapraszają do jej ponownego odkrycia.