Polswissart

Dziewczynka z koszem owoców (…) choć już posiada wszelkie cechy „nowej epoki” artysty – niezawodnie przypomina, że Makowski nie przestał być admiratorem małych mistrzów holenderskich. Obraz ten, eksponowany na wystawie w Galerii Berty Weill w Paryżu w 1927 r. i wielokrotnie reprodukowany zakupiony został przez Rotszylda dla francuskiej aktorki Marty Regnier.
cyt. za: Jaworska W., Tadeusz Makowski. Życie i twórczość, Wrocław 1964, s. 169

Oferowany obraz przedstawiający dziewczynkę z koszem owoców i barankiem został najprawdopodobniej namalowany w czasie pobytu artysty we Francji, a dokładniej w burgundzkiej wiosce La Comelle (Saône-et-Loire) w 1923 roku. Obrazy pochodzące z tamtego okresu cechuje niezwykle liryczny realizm. Nie inaczej jest w tym przypadku. Wizerunek wiejskiej dziewczynki w chustce na głowie, trzymającej przepastny wiklinowy kosz wypełniony owocami emanuje uczuciowością i poetyckością, która odróżniała słowiańskie w nastroju malarstwo Makowskiego od dzieł jego paryskich towarzyszy. Widoczne wpływy malarstwa francuskiego, objawiające się zwłaszcza w kolorycie i formie kosza z owocami dopełnione są w obrazie Makowskiego melancholią, naiwną i ludową poetyckością, ujmującym ciepłem.
Dziewczynka z koszem owoców i barankiem jest dziełem tym bardziej szczególnym, iż prezentowana była na pierwszej indywidualnej wystawie artysty w Paryżu, w 1927 roku. W Galerie B. Weill, przy rue Laff itte 46, wystawiono wówczas 31 płócien Makowskiego stanowiących retrospektywę ostatnich dziesięciu lat jego twórczości. Wystawa została przyjęta z ogromnym zainteresowaniem publiczności i przychylnością krytyki, a Florent Fels we wstępie do katalogu zachwycał się zwłaszcza warstwą kolorystyczną prac artysty by zakończyć tymi słowy: Od sześciu lat mam u siebie obraz Makowskiego. Przeżyłem przy nim godziny złe i momenty szczęśliwe. Przed jego perłową harmonią barw, tematem jednocześnie poważnym i wesołym, jak to bywa u prymitywów – zawsze miałem wrażenie, że Makowski był jednym z najznakomitszych kolorystów École de Paris.
(Tadé Makowski. Peintures et dessins [katalog wystawy], Galerie B. Weill, Paryż, 1927)

Kolekcja prywatna, Paryż
Kolekcja Marty Regnier, Paryż

Tadé Makowski. Peintures et dessins, Galerie B. Weill, Paryż, 1927.
Trzydzieści lat sztuki niezależnej, Grand Palais, Paryż, 1926.

Jaworska W., Tadeusz Makowski. Życie i twórczość, Wrocław 1964, il. 94.
Klingsland Z. S., Tadeusz Makowski, Sztuki Piękne, R. VII, 1931.
Tadé Makowski. Peintures et dessins [katalog wystawy], Galerie B. Weill, Paryż, 1927, poz. 6.
Czyżewski T., L'Art polonais d'anjourd'hui, Umeni Slovanu, nr 2, 1925.

WZMIANKOWANY:

Jaworska W., Tadeusz Makowski, Kraków 1999, s. 23 (pod tytułem Wiejska dziewczynka
z koszykiem owoców)
Jaworska W., Tadeusz Makowski. Życie i twórczość, Wrocław 1964, s. 169.

Było w nim coś z niewinnego dziecka – jakaś świeżość, niewinność, a jednocześnie to był bardzo wykształcony człowiek.
– Marcel Gromaire

Tadeusz Makowski to jeden z najbardziej rozpoznawalnych polskich malarzy XX wieku. Postawa artystyczna Makowskiego ukształtowała się w początkowym okresie pod wpływem symbolistycznego malarstwa pejzażowego Stanisławskiego, zaś twórczość Mehoff era przekazała mu zrozumienie istoty rysunku jako środka ekspresji i zamiłowanie do dekoracyjnej, secesyjnej stylistyki. Artysta na przełomie 1908 i 1909 r. wyjechał do Paryża, gdzie pozostał do końca życia. Był członkiem Towarzystwa Artystów Polskich w Paryżu. Brał udział w Salonach: Niezależnych, Tuileries, Jesiennym i De L'Oeuvre Unique. Jego zainteresowania scenografią teatralną przejawiły się w wykonywaniu kukiełek dla krakowskiego kabaretu "Zielony Balonik". W Paryżu zafascynowała artystę klasycyzująca, symboliczna sztuka Puvis de Chavannes'a. Około 1911 przejął od Le Fauconniera i kubistów zwartą konstrukcję obrazu i geometryzujące traktowanie form; kształt wydobywał jednak światłocieniowym modelunkiem i obrysowywał wyrazistym konturem. Na jego twórczość silnie wpłynęła podróż do Bretanii oraz postimpresjonistyczna sztuka Ślewińskiego. W 1918 pojawił się w obrazach Makowskiego motyw kluczowy dla jego dalszej twórczości - postać dziecka. Artysta malował wówczas liryczne, naiwne w wyrazie wizerunki dzieci w pastelowych, wysmakowanych tonacjach. Około 1920 powstały inspirowane sztuką Pietera Bruegla St. rozległe pejzaże ożywione sztafażem i utrzymane w zmatowiałej kolorystyce z przewagą brązów i zieleni. Rok 1928 stanowił istotną cezurę w twórczości artysty. Skrystalizował się wówczas jego indywidualny styl obrazowania, niepowtarzalny w kontekście sztuki europejskiej. wykształcił wtedy własny, charakterystyczny i łatwo rozpoznawalny styl łączący echa kubizmu, fascynację sztuką ludową i malarstwa artystów naiwnych. W latach 1929 – 30 Makowski tworzył liczne kompozycje olejne, akwarelowe, rysunkowe z przedstawieniami dzieci. Należą one do dojrzałej i artystycznie wysublimowanej fazy twórczości Makowskiego, w której artysta uprościł kształty, sprowadzając je do trójkątów, walców i stożków, liniom nadał moc i wyrazistość. Prócz malarstwa sztalugowego, akwareli i rysunku Makowski uprawiał techniki graficzne - drzeworyt, akwafortę i litografię. Zajmował się ilustrowaniem książek i projektowaniem okładek; ozdobił drzeworytami wydane w 1925 w Paryżu „Pastorałki” Tytusa Czyżewskiego. Pisał ponadto wiersze, opowiadania i teksty z zakresu teorii sztuki.