Polswissart

Rodzina muzyków (obraz znany również jako "Rodzina muzyków w Katalonii") należy do bardzo ciekawych i rzadkich przykładów wielkoformatowego malarstwa artystki, w którym artystka dała upust swemu zamiłowaniu do monumentalności formy. Na kompozycje figuralne, charakterystyczne dla twórczości Meli Muter po 1910 roku, składały się przede wszystkim tematy związane z macierzyństwem oraz ich warianty jak kompozycje wielopostaciowe przedstawiające rodziny, najczęściej cygańskie. Do takich obrazów zaliczyć można między innmi Rodzinę cygańską z 1930 roku, Rodzinę na plaży, Kobiety z dziećmi nad brzegiem rzeki z ok. 1917 czy Kobieta w dwojgiem dzieci w polu z roku 1926. Podobnie jak w wymienionych przykładach tak i w Rodzinie muzyków kompozycja charakteryzuje się wieloplanowością a wiodącą rolę odgrywa postać matki. W oferowanej pracy odwraca ona od swej piersi dziecko w kierunku ujętej plecami do widza blondwłosej dziewczynki ubranej – w przeciwieństwie do pozostałych bohaterów sceny - w odświętną białą sukienkę, która w geście pełnym dziecięcej czułości całuje maleństwo w rączkę. Tej pięknej, pełnej intymności scenie towarzyszą postaci dwóch mężczyzn grających na instrumentach tak jakby ich muzyka miała być tłem do gestu rozgrywającego się między trzema pierwszoplanowymi postaciami. Grupę figuralną uzupełnia siedzący z prawej strony pies oraz przechadzający się nadrzeczną plażą ludzie. Twarze postaci potraktowane są z niespotykaną u artystki delikatnością i subtelnością, rysy fizjonomiczne ujęte są niemalże syntetycznie jak to czyniła Muter w przypadku kompozycji wielkoformatowych. Obraz Rodzina muzyków to majstersztyk pod względem kompozycyjnym i kolorystycznym. Skala barw ciepłych, miejscami niemalże intensywnych i zaskakująco kontrastujących, tak rzadkich w palecie używanej przez Melę Muter, dodaje wzruszającej scenie niezwykłego ciepła. Niewątpliwie praca ta jest doskonałym przykładem indywidualnego stylu, który wyróżniał malarstwo Meli Muter w paryskim i polskim środowisku artystycznym.

kolekcja prywatna, USA

Czapliński Cz., Kolekcje sztuki polskiej w Ameryce, Warszawa – Nowy Jork, str. 424.

To Paryż dał mi wszystkie elementy, które składają się na moją sztukę. Tu odnalazłam nawet mój słowiański charakter, którego w Polsce bym zapewne nawet nie zauważyła, a który tu wszyscy chętnie zauważają w moich płótnach. I w tym jest, jak sądzę, wielka siła Paryża: wszystkie przeróżne surowce, jakie przywozimy tu ze sobą, ulegają tu wzmocnieniu i przetapiają się w jednolity typ, rodzaj solidnego i jednorodnego metalu. – Mela Muter

(Mela Muter. Malarstwo, wyd. Muzeum Uniwersyteckie w Toruniu, Toruń, 2010, s. 13.)

Mela Muter – a dokładnie Maria Melania z Klingslandów Mutermilch – urodziła się w Warszawie, w majętnej żydowskiej rodzinie, wiernej polskiej tradycji niepodległościowej. Swoją edukację malarską rozpoczęła uczęszczając na kurs w prywatnej Szkole Rysunku i Malarstwa dla Kobiet w Warszawie, prowadzonej przez Miłosza Kotarbińskiego. W 1901 roku wyjechała do Paryża, w którym z niewielkimi przerwami została do końca życia. Będąc młodą matką kształciła się w paryskich szkołach: Académie Colarossi oraz Académie de la Grande Chaumičre, które umożliwiały edukację kobietom. Po burzliwym małżeństwie z krytykiem sztuki Michałem Mutermilchem, artystka wywołała duże zainteresowanie wśród paryskiej awangardy swoim związkiem z francuskim publicystą Raymondem Lefebvrem. Barwna osobowość Meli Muter pozwoliła jej na nawiązanie interesujących relacji z elitą inteligencką i artystyczną. W gronie bliskich jej przyjaciół znajdował się uwielbiany w Francji poeta Rainer Maria Rilke. Malarka utrzymywała także kontakt z Polakami mieszkającymi w Paryżu – Leopoldem Staffem, Władysławem Reymontem oraz Stefanem Żeromskim. Znała się również z Olgą Boznańską, obok której wynajmowała sąsiadującą pracownię.

Mela Muter należała do międzynarodowego artystycznego kręgu École de Paris, a jej nazwisko pojawiało się wśród najbardziej cenionych twórców, takich jak Marc Chagall, Amadeo Modigliani czy Pablo Picasso. Wśród sportretowanych przez nią osobistości świata sztuki, znaleźli się m.in. meksykański malarz, mąż Fridy Kahlo – Diego Rivera, znany marszand Ambrois Vollard, czy wreszcie jeden z najważniejszych architektów francuskich Auguste Perret, który zaprojektował dla niej luksusową willę i pracownię przy Rue Vaugirard 114. W 1917 roku atelier Meli Muter odwiedził sam Henri Matisse, którego zachwyciła jej sztuka. Malarka wystawiała w paryskich galeriach Chéron (1918) i Druet (1926 i 1928), a także na pokazach w barcelońskiej Galerii José Dalmau, w Monachium, Pittsburgu oraz krajowych wystawach zbiorowych w Krakowie, Lwowie i Warszawie.

W jej karierze istotne okazały się podróże. Podczas pobytu w Bretanii, malarkę zaintrygowała sztuka artystów tzw. szkoły z Pont-Aven. Uproszczony, miękki modelunek portretowanych postaci, czasami kontrastowany z abstrakcyjnie położoną barwną plamą farby, przyczynił się do jej krótkiej fascynacji twórczością Gauguina. Na jej dojrzały styl wpływ miała jednak inspiracja płynąca z obrazów Paula Cézanne'a, Vincenta van Gogha oraz Edouarda Vuillarda. Będąc pod wrażeniem ich sztuki, artystka zaczęła eksperymentować z plamą barwną, rozbijając ją na wibrujące drobne cząsteczki. Zmieniła również stosowaną kolorystyczną paletę, co przyczyniło się do wypracowania nowej nastrojowości dzieł i bardziej intymnego klimatu.