Polswissart

Oferowany portret przedstawia dystyngowaną, elegancką kobietę w kapeluszu. Dedykowany jest Wincentemu hrabiemu Łosiowi polskiemu powieściopisarzowi i kolekcjonerowi dzieł sztuki. Hrabia Łoś pochodził z Krakowa ze szlacheckiej rodziny herbu Dąbrowa odgrywającej ważną rolę w życiu politycznym i społecznym w kraju. 7 lipca 1884 roku w Osuchowie ożenił się z Aleksandrą Jasieńską. Jest prawdopodobnym, że przedstawioną na portrecie kobietą jest właśnie żona hrabiego. W 1898 roku Olga Boznańska wyjechała na stałe do Paryża. Można zatem podejrzewać, że Portret kobiety w kapeluszu powstał zanim artystka opuściła Kraków. Wincenty hrabia Łoś znany był ze swojej kolekcji dzieł sztuki można zatem sądzić, że zlecił młodej Oldze Boznańskiej wykonanie portretu żony. Dedykacja umieszczona bezpośrednio na licu obrazu sugeruje, że hrabia pozostawał w ciepłych stosunkach z malarką, możliwe, że nie był to pierwszy jej obraz, który trafi ał do zbiorów krakowskiego kolekcjonera.

Polska, kolekcja prywatna
Dom aukcyjny Agra Art, aukcja 11.12.1994, poz. 53.
Polska, kolekcja prywatna
Kraków, kolekcja Wincentego hr. Łosia

Szczecin – Warszawa – Stalowa Wola – Sopot – Kraków, Boznańska nieznana, październik 2005 – lipiec 2006.

Król A., Boznańska nieznana [katalog wystawy], wyd. Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, 2005, s. 85.

Obrazy moje wspaniale wyglądają, bo są prawdą, są uczciwe, pańskie, nie ma w nich małostkowości, nie ma maniery, nie ma blagi. Są ciche i żywe i jak gdyby je lekka zasłona od patrzących dzieliła. Są w swojej własnej atmosferze.

– Olga Boznańska (fragment z listu do Julii Gadomskiej, 1909)

Olga Boznańska urodziła się w 1865 roku w Krakowie. Jej rodzicami byli Adam Nowina Boznański i Eugenia Mondan, od której przyszła artystka otrzymała swoje pierwsze lekcje rysunku. W 1883 roku zaczęła rozwijać swoje umiejętności pod kierunkiem Kazimierza Pochwalskiego oraz Józefa Siedleckiego. Uczęszczała dodatkowo na Wyższy Kurs dla Kobiet im. A. Branieckiego. Od 1886 roku była studentką Akademii Sztuk Pięknych w Monachium, gdzie pobierała nauki malarstwa u Karla Krichedorfa oraz Wilhelma Dürra. W 1895 roku objęła stanowisko kierownika Szkoły Malarskiej, zastępując tymczasowo Teodora Hummla. W 1898 roku osiadła na stałe w Paryżu.

Była członkinią Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”, Société Nationale des Beaux-Arts i Polskiego Towarzystwa Literacko-Artystycznego w Paryżu, a także International Society of Sculptors, Engravers and Painters w Londynie. Prezentowała swoje prace na wystawach w kraju i za granicą, m.in. w Berlinie, Londynie, Paryżu, Wiedniu, Amsterdamie i Wenecji, jak również w Stanach Zjednoczonych. Została wielokrotnie uhonorowana nagrodami, m.in. złotym medalem na międzynarodowej wystawie w Monachium (1905), Francuską Legią Honorową (1912), Grand Prix na Wystawie Expo w Paryżu (1939) i orderem Polonia Restituta (1938).

Boznańska najlepiej czuła się we własnej pracowni. Wypełnione papierosowym dymem i zasłonięte od bezpośredniego światła wnętrze atelier, pełne sprzętów, tkanin i zasuszonych kwiatów, stanowiło tło dla jej niezliczonych portretów oraz martwych natur. Artystka wstawała późno, ale zaraz po przebudzeniu przystępowała do malowania. Pracowała dopóki pozwalało na to dzienne światło, dzięki któremu mogła wydobyć z obrazów wielobarwne refleksy, błysk oka czy odbicie światła. Styl Boznańskiej zmieniał się na przestrzeni lat. Początkowo przeplatała się w nim aura twórczości Jamesa McNeil Whistlera, następnie doszedł do głosu impresjonistyczny sposób malowania Edouarda Maneta.

Boznańska nazywana jest malarką ciszy. Jej bezpretensjonalny sposób oddawania rzeczywistości opierał się na przekonaniu, że dodatkowe „koloryzowanie” jest zbyteczne i odbiera dziełu wiarygodność. Dojrzałe portrety artystki charakteryzuje pewna swoista duchowość, pogłębiona wąską skalą brązów i szarości. Prócz wyrafinowanej harmonii tonów, wyraźna jest również szkicowość form, mnogość uderzeń pędzla, a także umiejętne wykorzystanie naturalnej kolorystyki tekturowego podłoża. Bogata galeria wizerunków Boznańskiej obfituje zarówno w przedstawienia dorosłych, jak i dzieci. Są oni reprezentacyjnie upozowani lub też siedzą zadumani w odosobnieniu. Artystka malowała również wiele portretów własnych. Jej konsekwentny styl i twórczość przyczyniły się do wyodrębnienia w historii sztuki pierwszej wyraźnej grupy kobiet-malarek.