Polswissart

Julian Fałat po raz pierwszy zjawił się w mieście pod Wawelem w maju 1869 r., podejmując naukę w Szkole Sztuk Pięknych, którą ukończył w roku 1872. Kolejny, dłuższy, bo blisko piętnastoletni pobyt w Krakowie związany był z objęciem prestiżowego stanowiska dyrektora Po odejściu Jana Matejki. Został nominowany na to stanowisko przez artystów z kręgu monachijskiego w tym przez Józefa Brandta. Po objęciu zaoferowanej posady, Julian Fałat w 1895 roku rozpoczął gruntowną reformę programu nauczania. Zaproponował posady profesorskie najwybitniejszym modernistom: Stanisławowi Wyspiańskiemu, Leonowi Wyczółkowskiemu, Jackowi Malczewskiemu, Józefowi Mehofferowi, Janowi Stanisławskiemu, Teodorowi Axentowiczowi, Konstantemu Laszczce, Stanisławowi Dębickiemu, Ferdynandowi Ruszczycowi i Józefowi Pankiewiczowi. Objęcie stanowiska dyrektora Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie przez Juliana Fałata zapoczątkowało nowy rozdział w dziejach polskiego szkolnictwa i tworząc podwaliny ukonstytuowanej w 1900 roku Akademii Sztuk Pięknych. W latach 1903-1907, Julian Fałat wraz z rodziną zajmował mieszkanie w kamienicy, będącej własnością żony Marii, przy ul. Pędzichów 8, a następnie przy ul. Pańskiej 7. Przez trzy lata mieszkał w budynku stykającym się z Akademią Sztuk Pięknych, przy ul. Basztowej 19. Ostatni jego adres krakowski to ul. Szlak 3, gdzie tylko on sam był zameldowany. Spod pędzla Fałata wyszło kilka panoram i ujęć murów krakowskich, widzianych z okna Akademii i balkonu przy ul. Basztowej. Fałat wracał do malowania obronnych murów i wieżyc podwawelskiego grodu w różnych latach, porach roku i częściach dnia. Artysta w kadrze ujmował też coraz to inne fragmenty – przesuwał od lewej do prawej strony. Od wieżyczek strzelniczych, wyrastających z Barbakanu – po dach i od tyłu widoczną górną kondygnację fasady kościoła oo. Pijarów, zwieńczoną ażurową dzwonnicą projektu Franciszka Placidiego. Praca ujmująca temat podobnie do prezentowanej nosi tytuł Kraków w zimie (olej, płótno 58 x 129 cm) i znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie.

Polska, kolekcja prywatna
Dom Aukcyjny Ostoya, aukcja 21.12.2002, poz. 7.
Warszawa, kolekcja Kazimierza Natansona
Kraków, własność artysty

Bednarki Z., Krakowskim szlakiem Juliana Fałata, Wyd. Secesja, Kraków 2005, s. 178.