Polswissart

Jacek Sempoliński lubił powtarzać, że rok 1955 był tak naprawdę rokiem jego wejścia w życie, „nie tylko w sensie zewnętrznym, instytucjonalnym, ale przede wszystkim wewnętrznym, duchowym”. Był to rok Ogólnopolskiej Wystawy Młodej Plastyki zwanej potocznie „Arsenałem”. Twórczość malarską Sempolińskiego zwykło się rozpatrywać w kontekście dwóch zjawisk polskiej sztuki powojennej: etosu pokolenia Arsenału 55 i tradycji koloryzmu. Początkowo jego malarstwo nawiązywało do muzyki. Już w latach 60. artysta zbliżył się ku abstrakcji tworząc obrazy pejzażowo architektonicznie o nietypowej fakturze i kolorystyce. W latach 70. po raz pierwszy pojawiają się w malarstwie artysty dramatyczne wątki egzystencjalne wyrażane przez zmianę w kolorystyce płócien oraz interwencje w jego strukturę. Używane barwy ograniczają się do błękitów, fioletu i szarości. Tematyka podejmowana wówczas przez Sempolińskiego dotyka religii, kultury, filozofii egzystencji. Prace te, będące śladem głębokich przeżyć i przemyśleń, wpisały się w okres przewartościowań, które nastąpiły w latach 80. Nowa postawa artystyczna oraz intelektualna sprawiła, że Sempoliński stał się autorytetem związanym w trudnych czasach stanu wojennego przede wszystkim z ruchem kultury niezależnej.

W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych powstają cykle „Twarz” (od 1971), „Ukrzyżowanie” (od 1975), „Moc przeznaczenia Verdiego” (1977) i „Czaszka” (od lat 80.). „Czaszki” to obrazy w odcieniach błękitu i fioletu, malowane mięsiście kładzioną farbą. Już w momencie ich tworzenia ulegały programowemu niszczeniu – były rozbijane, przepruwane, dziurawione, ochlapywane farbą tak, że efekty owych destrukcyjnych działań stawały się ostatecznie elementem kompozycji. Oferowana praca z 1983 roku przypomina poniekąd malarstwo z nurtu action painting. Lico kompozycji nosi znamiona podjętych przez artystę działań – gwałtownego rozcierania farby, jej zamaszystego rozsmarowania po powierzchni płótna, przecierania. Chlapnięcia białej farby przypominają poszarpane blizny. Cykl „Czaszka” odwołuje się do tematyki pasyjnej, również poprzez zastosowanie barwy fioletowej symbolizującej cierpienie i śmierć. Płótna Sempolińskiego są jakby zasłonami czaszek, chustami Weroniki – strzępami płócien, obrazami „obrazów prawdziwych”. Wymowa tych prac jest pesymistyczna, nie niesie pocieszenia ani ukojenia bólu. Dotyka jednak mistycyzmu przeżycia prowadzącego do oczyszczenia. W rozmowie z Dorotą Jarecką Sempoliński mówił: „zadaniem artysty jest prowokacja i wątpienie, a nie pocieszanie i udawanie, że »świat jest piękny«” (Jarecka D., Zmarł Jacek Sempoliński. W poszukiwaniu obrazu niemożliwego, w: „Gazeta Wyborcza”, nr 203, 31.08.2012, s. 17).

Na odwrocie oferowanego obrazu znajduje się kompozycja pastelowa z cyklu „Der Ferne”, który powstawał w latach dwutysięcznych przede wszystkim jako odrębne prace na papierze.  To potraktowane szkicowo przedstawienie nagiego męskiego ciała w ruchu z wyraźnie zaznaczonymi genitaliami odwołuje się do współczesnego „Czaszkom” cyklu „Ukrzyżowań”. Charakteryzuje je typowa dla Sempolińskiego gwałtowna, zamaszysta kreska i dramatyzm.    

Warszawa, kolekcja prywatna własność artysty

Krupiński J., Krytyka sztuki. Problemy, błędy, zasady, w: „Wiadomości ASP” nr 83, 2018, s. 51.