Polswissart

Wlastimil Hofman powiedział, że „…każdy maluje tak, jak nakazuje mu sumienie i pozwala talent.” (Ojcze nasz… malarska modlitwa Wlastimila Hofmana. Katalog, oprac. B. Danielska, P. Wiater, Szklarska Poręba-Jelenia Góra, s. 2.). Jemu sumienie i talent pozwalały na wiele. Jego obrazy były i są doceniane współcześnie przez polskich i zagranicznych krytyków oraz publiczność. Jego prace były wystawiane wielokrotnie w Polsce oraz w prestiżowych Europejskich miastach (w Paryży, Monachium, Wiedniu, Berlinie, Lwowie, Kolonii i w Pradze). We Francuskiej stolicy miał przyjemność zorganizowania olbrzymiej indywidualnej wystawy, gdzie eksponował ponad 90 swoich prac. Jako pierwszy Polak został członkiem Wienner Secession Galerie i jako drugi (po Oldze Boznańskiej) członkiem Société Nationale de Beaux-Arts w Paryżu. Był nominowany na członka Salony Narodowego Francji.

Te olbrzymie osiągnięcia zagraniczne był przede wszystkim wynikiem wielkiego talentu Hofmana, ale również miał on olbrzymie szczęście być studentem oraz przyjacielem Jacka Malczewskiego. Hofman powtarzał: „Szczycę się tym, że byłem uczniem i zaufanym towarzyszem mistrza Malczewskiego” (Wolniewicz-Mierzwińska E., Wlastimil Hofman – twórczość do roku 1939, w: Dzieła czy kicze, red. E. Grabska, T. S. Jaroszewski, Warszawa 1981,s. 483.). W twórczości artysty nie sposób nie zauważyć olbrzymiego wpływu mistrza. Hofman na swoich płótnach kontynuuje tematy symboliczno-alegoryczne, które były tak bliskie Malczewskiemu. Artysta malował również sceny religijne, antyczne, baśniowe i fantastyczne. Fascynował, go również folklor górali, którym poświęcił wiele obrazów.

Prezentowana praca ani nie zawiera motywów, religijnych, ani baśniowych czy chłopskich. Przed nami stoi prawdziwych rozmiarów kobieta, ubrana w czerwoną suknię, która dominuje płótno. Tak intensywny kolor mógłby przyćmić portretowaną i spłaszczyć obraz. Jednak artysta dyskretnie przemycił nam pociągający kształt sylwetki kobiety. Pod czerwonym materiałem rysuje się noga portretowanej, w subtelny sposób podkreślając jej atuty. W prezentowanej pracy widać to, co odróżniało go od Jacka Malczewskiego, do którego często jest porównywany. Pomimo dominującej czerwieni kolory są stonowane i brak im ostrych kontrastów. Hofman w bardziej wyważony sposób dobierał barwy, które zamykał w klarownym konturze. Linearyzm praz Hofmana odróżnia go na tle współczesnych mu artystów i był nawiązaniem do sztuki gotyckiej, wczesnorenesansowej i ludowej malarstwa.

Warszawa, kolekcja prywatna

Wlastimil Hofman urodził się w rodzinie polsko-czeskiej. We wczesnym dzieciństwie Hofmanowie przenieśli się do Krakowa, gdzie w latach 1895-1899 młody Wlastimil studiował w Akademii Sztuk Pięknych w pracowni Jana Stanisławskiego i Jacka Malczewskiego. Bardzo dużo podróżował, m.in. do Wiednia, Paryża i rodzinnej Pragi. W latach 20. powrócił do Krakowa. Założył pracownię przy ul. Spadzistej, wiele malował i wystawiał. Po wybuchu II wojny uciekł do czeskiego Kwasilowa na Wołyniu, a następnie udał się w podróż do Moskwy i Stambuły by ostatecznie na kilka lat osiąść w Jerozolimie. W 1947 roku przeprowadził się do Szklarskiej Poręby, do drewnianego domku zwanego odtąd „Wlastimilówką”, gdzie pozostawał do swojej śmierci w 1970 roku.

Kunszt artystyczny Hofmana ceniony był nie tylko w kraju, ale i poza jego granicami. W roku 1907 roku jako pierwszy Polak otrzymał nominację na członka Wienner Secession Galerie, a w 1921 roku został drugim (po Oldze Boznańskiej) polskim członkiem Societe Nationale de Beaux Arts w Paryżu. Jest uznawany za kontynuatora wyznaczonej przez Malczewskiego linii malarstwa symbolicznego, zarówno w zakresie podejmowanych motywów ikonograficznych, jak i stosowanej stylistyki oraz kompozycyjnych rozwiązań. Znamienny dla symbolistycznego nurtu pierwiastek baśniowy i mistyczny łączy się w malarstwie Hofmana z młodopolską fascynacją życiem wsi i społeczności chłopskiej. W twórczości artysty dominują przedstawienia lirycznych Madonn, młodych chłopek i dzieci, włóczęgów, uskrzydlonych aniołów i grających na fujarkach faunów. Silny pierwiastek religijny i baśniowy sprawiają, że świat realny miesza się ze światem fantastycznym. 

Zgodnie z nurtem symbolicznym Hofman często podejmował również motyw starości i młodości oraz temat życia jako wędrówki, którą rozpoczynamy w momencie narodzin. Do jednych z najbardziej ulubionych bohaterów malarstwa Hofmana należały dzieci, które w warstwie symbolicznej i alegorycznej często przedstawiał pod postacią aniołów, odwołując się w ten sposób do cnót niewinności i czystości. Obecność dzieci na płótnach artysty interpretowana jest również jako nawiązanie do szczęśliwości lat dziecinnych. Niewątpliwie jednak przedstawienia te nacechowane są silnym pierwiastkiem symbolicznym i nie brak w nich melancholii i zadumy. Tadeusz Dobrowolski, pisząc o korzeniach sztuki Hofmana wyraźnie wskazuje na tradycję i atmosferę, jaka panowała w Polsce końca XIX i początku XX wieku. Rozpoczynający wówczas karierę Hofman kształtował się pod wpływem burzliwych czasów. Jak podkreśla Dobrowolski Hofman należał do pomatejkowskiego pokolenia artystów, którzy negowali historyzm w malarstwie i szukali dla siebie nowych ścieżek rozwoju twórczego. Hofman odnalazł się w symbolizmie, w tej swoistej odmianie antropocentryzmu początku XX wieku, który na piedestał wyniósł duszę człowieka. Zatem, podobnie jak w sztuce Wojtkiewicza, Malczewskiego, czy innych przedstawicieli symbolizmu polskiego, w twórczości Hofmana ogromną rolę odgrywały tematy obrazu, niosące z sobą konkretne, często głębokie treści. Jednak warstwa symboliczna nigdy nie przesłoniła całkowicie fascynacji Hofmana rzeczywistością. Jak pisze Dobrowolski nośnikami symbolicznych treści „byli jednak zwykli ludzie, idealizowani chyba wyjątkowo” a „(…) symbolizm Hofmana jest bardzo ziemski, chciało by się rzec chtoniczny, odarty z brutalności, liryczny”. Malarstwo Hofmana pozostaje twórczością ciągle zaskakującą przez mnogość interpretacji, a niesione przez nią treści alegoryczne i symboliczne rodzą potrzebę pogłębiania studiów nad spuścizną artysty.