Polswissart

Sztuka dla Ryszarda Waśko jest olbrzymim placem zabaw, z którego można wyciągać po trochu z każdej dziedziny. Artysta nie ograniczał się nigdy do jednego medium, które definiowałoby go jako malarza, rzeźbiarza, fotografa czy filmowca. Jest artystą absolutnym. Wpierw pojawia się temat, który chciałby zgłębić a dopiero następnie pomysł na sposób jego realizacji. Twórczość Waśko jest niezwykle inteligentna. Artysta dryfuje pomiędzy samą istotą ludzkiej percepcji przez eksperymenty z granicami sztuki aż do bardzo osobistej próby rozwiązania traum z przeszłości. W latach 70. i 80. Waśko zdecydowanie zintensyfikował swoje działania malarskie i rzeźbiarskie. W 1980 roku odbyła się słynna wystawa Pier + Ocean show w Hayward Gallery w Londynie, w której brał udział. Na fali sukcesu zainicjował festiwal w Łodzi „Konstrukcja w procesie”, który w późniejszych latach miał wiele kolejnych edycji w różnych miastach Polski. Waśko w następnych latach wyemigrował najpierw do Anglii, a następnie do Berlina. W Niemczech odnalazł wolność tworzenia i zaczął wracać w swojej twórczości do wcześniejszych źródeł inspiracji, jakimi był film eksperymentalny i awangarda lat 20. Prezentowana praca „Run Up And Cross” z 1985 roku nawiązuje do klatek 35-milimetrowej taśmy filmowej. Waśko przerywa ich linearną ciągłość, zmieniając tym ich rytm i napięcie. Proces tworzenia reliefowych kompozycji był bardzo czasochłonny. Artysta metodycznie nakładał kolejne warstwy farby na płytę pilśniową, tworząc trójwymiarowy wzór. W ten sposób chciał połączyć trójwymiarowość rzeźby i czasowość filmu. W katalogu „Ryszard Waśko” wydanym przez Muzeum Historii Miasta w Łodzi w 2008 roku, możemy przeczytać o analogicznej pracy: „Swym kształtem i wyglądem przywołuje skojarzenia z fragmentem taśmy filmowej. Brakujący ruch filmu jest tu zastąpiony ruchem odbiorcy, który przemieszczając się w przestrzeni galerii, buduje odwróconą, ale ciągle dynamiczną relację z imaginowanym filmem. […] Uzupełnieniem tej dynamiki jest percepcyjna zmienność dzieła uzależniona od zmieniającego się oświetlenia (naturalne światło wpadające przez okna galerii). Praca ta, przy zachowaniu intertekstualnego odniesienia do filmu, wydaje się zarazem ostatecznym jego porzuceniem. Jest odejściem ku wizualizacji plastycznej, ku materii, fakturze, farbie, aktywności fizycznej, realnej przestrzeni. Ku nowym możliwościom twórczym”. (Ryszard Waśko. Łódź – Berlin. Prace z lat 1971-1996 [katalog wystawy], red. Knapik K., wyd. Muzeum Historii Miasta Łodzi, Łódź 2008, s. 19). Twórczość Waśki jest bardzo różnorodna ale równocześnie koncepcyjnie spójna. Jego prace znajdują w wielu prestiżowych zbiorach muzealnych i kolekcjach, m.in. w: Lenbachhaus Museum w Monachium, Muzeum Sztuki w Łodzi, Berlinische Galerie w Berlinie, Neuer Berliner Kunstverein w Berlinie, Centre Pompidou w Paryżu, Arts Council w Londynie, Muzeum Sztuki w Haifie, Wilhelm-Hack Museum w Ludwigshafen, Art Collection of the World Bank w Waszyngtonie i Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy.

Berlin, Galerie ŻAK / BRANICKA, Ryszard Wasko: Time Sculptures, 17.09.-7.11.2015
Turyn, International Fair of Contemporary Art. „Artissima", 2015

Ryszard Wasko: Time Sculptures, wyd. Żak / Branicka Galerie, Berlin 2015, okładka

W pracach Waśki widoczne jest niezwykle konsekwentne zainteresowanie tym, jak doświadczamy świata, analizowanie specyfiki mediów, poprzez które jest on nam dostępny, śladów, jakie to doświadczenie pozostawia.

(Krajewski M., Piękno sztuki [w:] Ryszard Waśko. Piękno idei, Mazowieckie Cenrum Sztuki Współczesnej Elektrowni w Radomiu, Radom 2021, s. 15.)

Urodził się w Nysie w 1947 roku. Jest absolwentem Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Jako student, a później wykładowca akademicki był jednym z głównych aktorów awangardowej grupy Warsztat Formy Filmowej. W latach 70. zrealizował eksperymentalne filmy, fotografie i wideo, które znalazły się w kanonie światowej sztuki konceptualnej. Od lat 80. zajmuje się malarstwem, a także rzeźbą, instalacją i performansem. Mieszka i pracuje w Berlinie. Brał udział m.in. w Documenta w Kassel, Biennale de Paris, Sydney Biennale, Paris Photo i Biennale Sztuki w Wenecji. Jego prace były wystawiane w Polsce (SCW Zamek Ujazdowski, Mocak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Zachęta Sztuk Pięknych, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie) oraz za granicą: MoMA (Nowy Jork), Centre Pompidou (Paryż), Tate Modern (Londyn), Kunstwerke (Berlin), Stedelijk Museum (Amsterdam), Martin Gropius-Bau (Berlin). Dzieła Ryszarda Waśki zostały zakupione m.in. do National Gallerie oraz Neuer Berliner Kunstverein w Berlinie, Cinema Museum w Brukseli, Bauhaus Museum w Dessau, Haifa Museum of Art w Izraelu, Wilhelm-Hack-Muzeum w Ludwigshaven, LUX Collection w Londynie, Electronic Arts Intermix w Nowym Jorku, Cinédoc i Centre Pompidou w Paryżu oraz do World Bank Contemporary Art Collection, Peter C. Ruppert Collection, Bank Austria Creditansalt Art Collection, Dresdner Bank Art Collection. W latach 1981-2010 był inicjatorem, realizatorem oraz kuratorem międzynarodowych wydarzeń artystycznych, z których cykl wystaw „Konstrukcja w Procesie” oraz Biennale Sztuki w Łodzi należą do najważniejszych wystaw sztuki współczesnej w Polsce ostatnich 50 lat.

Od 1990 roku był dyrektorem artystycznym PS1 w Nowym Jorku (obecnie MoMA). W 1993 roku założył Międzynarodowe Muzeum Artystów, które prowadził do 2000 roku. W 1997 roku został obrany prezydentem prestiżowego International Artists Forum (IKG). Wykładał na wielu renomowanych uczelniach, m.in. w St. Martins School od Art w Wimbledonie, Hochschule der Künste w Berlinie, Freie Kunstakademie w Essen oraz w Valand School of Fine Arts w Göteborgu, gdzie w latach 2004-2005 był profesorem. Ryszard Waśko jest trzykrotnym stypendystą Fundacji Pollocka. Został odznaczony przez Prezydenta RP Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za działalność społeczną w latach 80. W 2009 roku otrzymał Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, a w 2017 roku prestiżową amerykańską nagrodę Francis J. Greenburger Award.