Polswissart

Czyż Aberdam nie stał się już mistrzem: muzykalności i przejrzystej komutatywności kolorów? Pozostaje mu tylko wtłoczyć owe odkrycia w wizjonerski splendor swojej burzliwej wyobraźni. I oto jesteśmy świadkami narodzin nieznanego dotąd obrazowania: epickiego symbolizmu.

(Ritter K.M., École de Paris. Le Groupe des Quatre, wyd. Gallimard, 2000, s. 111)

Grupę Czterech utworzyło w 1925 roku czterech ekspresjonistycznych malarzy wywodzących się ze Szkoły Paryskiej o uznanym już wówczas talencie: Alfred Aberdam, Zygmunt Menkès, Joachim Weingart i Leon Weissberg. Grupa zadebiutowała wystawą w galerii „Au Sacre du Printemps", prowadzonej w Paryżu przez Jana Śliwińskiego. Artyści nie ogłosili nigdy oficjalnie założeń grupy, działała ona w sposób nieformalny a podstawą jej zawiązania się były wspólne korzenie jej członków, ich przyjaźń oraz zbliżony sposób patrzenia na twórczość. Malarstwo członków grupy, wpisujące się w ekspresjonizm, było mocne i powściągliwe, charakteryzowała je zmysłowa i wrażliwa werwa, intensywna duchowość spotęgowana jakością koloru i rysunku.

Twórczość Alfreda Aberdama w latach 20. i 30. to przede wszystkim malarstwo utrzymane w ciemnych tonacjach, charakteryzujące się ponadto syntetyczną formą i konturem. Tematyka jaką podejmował obejmowała zarówno motywy biblijne i mitologiczne jak i sceny rodzajowe, portrety i martwe natury. Źródłem inspiracji Aberdama było przede wszystkim malarstwo francuskie i włoskie XVII i XVIII w., a w szczególności twórczość takich malarzy, jak Antoine Watteau oraz Alessandro Magnasco. Egzystencjalny, wizjonerski a czasem wręcz groteskowy charakter dzieł Aberdama potęgowany był ich muzykalnością – wielu krytyków zwracało bowiem uwagę na rzewność i elegijny charakter prac artysty. Niewątpliwie spowodowane to było wielką wrażliwością i słuchem muzycznym. Maluje, nucąc bliskie sercu melodie. Muzyka jest też kluczem do jego sztuki przepełnionej elegijnym liryzmem, do tych akordów melancholijnych i poważnych, konturów rozpływających się w ogromnych masach powietrza i do jego światłocienia, tak jak stanowi klucz do harmonii (kolorystycznych) Eugene’a Delacroix, jego trawionej ogniem ziemi i krwawego brzasku (…) pisał o Aberdamie krytyk sztuki Waldemar George (Alfred Aberdam 1894-1963 [katalog wystawy], Petit Palais, Genewa 1970, ss. 3-7). Swojej wizji pozostał artysta wierny również w twórczości powojennej czyniąc jednakże formę nieco bliższą syntetyzmowi i abstrakcji. Było to pokłosiem fascynacji kubizmem, z którym zetknął się po przyjeździe do Paryża we wczesnych latach 20. Ale jak zauważa Waldemar George artysty nigdy nie interesowała geometryczna forma lecz poetyka obrazu, do którego zawsze wprowadzał element emocjonalny. 

Polska, kolekcja prywatna
Polswiss Art, aukcja 26.10.2003, poz. 35