Polswissart

W 1922 roku w Warszawie zawiązało się najistotniejsze ugrupowanie twórców okresu międzywojennego – Stowarzyszenie Artystów Polskich Rytm. Nie posiadające określonego programu zrzeszenie, za cel stawiało sobie „osiągnięcie przede wszystkim możliwie wysokiego poziomu artystycznego organizowanych (…) wystaw, z szerokim uwzględnieniem współczesnych tendencji artystycznych, jak pisał w 1932 roku na łamach Wiadomości Plastycznych Władysław Skoczylas. Tym co niewątpliwie łączyło rytmistów było rozumienie twórczości jako świadomego kształtowania nowej rzeczywistości, pojmowanie sztuki jako kunsztu, jako metodycznego rozwiązywania problemów. Dlatego dążyli do doskonałości dzieła - w czym również przejawiał się klasycyzm: dla artystów Rytmu nawrót do tradycji dawnych mistrzów łączył się z rozumieniem sztuki jako opanowanego po mistrzowski rzemiosła. Dzięki aktywności wystawienniczej Rytm zdominował panoramę artystyczną lat 20. i 30. jak również stworzył sztukę reprezentacyjną dla II Rzeczpospolitej, tzw. styl narodowy. Potwierdza to Tadeusz Dobrowolski: pozytywną stroną omawianej grupy było to, że stworzyła ona pewien typ obrazu o znamionach «narodowych», odmiennych w stosunku do sztuki obcej (Dobrowolski T., Malarstwo polskie ostatnich dwustu lat, wydanie III, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1989, s. 302). Twórcy należący do ugrupowania byli zleceniobiorcami największych państwowych realizacji jak również reprezentantami Polski na salonach i wystawach międzynarodowych. Do najważniejszych wydarzeń i osiągnięć grupy należały: współudział w tworzeniu pawilonu polskiego na Wystawie Sztuki Dekoracyjnej w 3 Paryżu (1925), oprawa wizualna Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu (1929) oraz doprowadzenie do powołania Instytutu Propagandy Sztuki (1930). W 1926 roku Rytm założył w Warszawie Instytut Sztuk Plastycznych, który miał przygotowywać kandydatów na studia w Akademii Sztuk Pięknych.

Wacław Borowski był jednym z czołowych rytmistów. Grafik, scenograf a przede wszystkim malarz już w najwcześniejszych pracach z początku lat 20. wyodrębnił własny, charakterystyczny styl. Synteza i geometryzacja form granicząca z kubizmem w połączeniu z miękkim modelunkiem doskonale wpisywała się w estetykę międzywojnia. Malarstwo Borowskiego charakteryzuje się brakiem kontekstu chronologicznego, ukazywane przez niego sceny są bezczasowe, natomiast silny jest w nich pierwiastek alegoryczny. Kompozycje cechuje wysmakowanie kolorystyczne i sielankowy nastrój, zbudowane są one w oparciu o jedną bądź wiele figur, dość sztywnych w ujęciu i osadzonych na tle pejzażu lub wnętrza. Podobnie do Eugeniusza Zaka Borowski swoich inspiracji szukał w tradycji antycznej, kładąc duży nacisk na dekoracyjną harmonię i rytmiczne układy, uproszczone, stylizowane, a we fragmentach architektoniczno-kubizujące, jak podkreśla Stefania Krzysztofowicz–Kozakowska (Sztuka II RP, wyd. BOSZ, Olszanica 2013, s. 93). To, co charakteryzuje malarstwo Borowskiego i sprawia, że jest ono rozpoznawalne to forma oparta na wyrazistej syntezie i miękki jakby przytłumiony kolor modelowany światłocieniem. Postacie przedstawiał w pozach statycznych, dostojnych, stosował kanon figuralny, wydłużony, idealizował twarze. Równie chętnie co idylliczne sceny malował artysta martwe natury, traktując je z podobnym syntetyzmem i stylizacją.  

Warszawa, kolekcja prywatna
Polswiss Art, aukcja 17.03.2012, poz. 37.

Sopot, Państwowa Galeria Sztuki, Kolory przemian. Malarstwo polskie z kolekcji Krzysztofa Musiała, sierpień – listopad 2020.
Poznań, Muzeum Narodowe w Poznaniu, Zapisy przemian. Sztuka polska z kolekcji Krzysztofa Musiała ,maj - czerwiec 2008.
Kraków, Muzeum Narodowe w Krakowie, Zapisy przemian. Sztuka polska z kolekcji Krzysztofa Musiała, marzec - kwiecień 2008.
Warszawa, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie, Zapisy przemian. Sztuka polska z kolekcji Krzysztofa Musiała, grudzień 2007 - luty 2008.
Szczecin, Muzeum Książąt Pomorskich w Szczecinie, Zapisy przemian. Sztuka polska z kolekcji Krzysztofa Musiała, październik - grudzień 2007.
Wrocław, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Zapisy przemian. Sztuka polska z kolekcji Krzysztofa Musiała, wrzesień - październik 2007.

Zapisy przemian. Sztuka polska z kolekcji Krzysztofa Musiała [katalog wystawy], Wrocław 2007, il. 71.

W latach 1905–1909 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie pod kierunkiem Józefa Mehoff era. Następnie wyjechał do Paryża, podróżował do Włoch i Szwajcarii. Po powrocie do Warszawy ok. 1920 roku był współzałożycielem i członkiem warszawskiej grupy Rytm, w której propagował estetykę nowego klasycyzmu. W roku 1926 przystąpił do Stowarzyszenia Artystów Grafi ków RYT, zaś od 1932 roku był członkiem Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Był czołowym artystą polskiej sztuki klasycyzującej lat 20-tych i 30-tych. Estetyka nowego klasycyzmu opierała się na antycznych i renesansowych wzorach komponowania obrazu, na które u Borowskiego nakładały się wpływy sztuki paryskiej: Maurice’a Denisa, André Deraina oraz dekoracyjność płócien Henri Matisse’a. Borowski stosował statyczną, wyważoną, zamkniętą w sobie kompozycję i kubizującą formę. Uproszczone bryły postaci i budowli podporządkowane były kompozycji. Częstym motywem jego prac były sceny zbioru owoców lub odpoczynku w ogrodzie, rodziny i zakochani w okolicznościach przyrody, zadumane postacie muzykantów w pejzażu lub miejskim zaułku. Uczestniczył w wielu wystawach zarówno w Polsce, jak i za granicą, m.in. w weneckim Biennale (1920, 1930, 1932) oraz w wystawach okrężnych organizowanych przez Carnegie Institute w Stanach Zjednoczonych. Indywidualna wystawa Borowskiego odbyła się w 1923 w warszawskim Salonie Sztuki Czesława Garlińskiego. Do najbardziej prestiżowych nagród, jakie otrzymał, należą: złoty medal na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu (1929), wyróżnienie obrazu Łuczniczki na Olimpiadzie w Los Angeles (1932) oraz złoty medal za obraz Młodość na Międzynarodowej Wystawie „Sztuka i Technika” w Paryżu (1937).