Polswissart

Cała trajektoria twórczości Ryszarda Waśko polega na istotnym, pod wieloma względami ryzykownym i nowatorskim, poszerzeniu i rozbudowaniu roli artysty. (...) Jest on bowiem jedną z tych postaci, które konsekwentnie wstrząsają i przesuwają granice tego, co możliwe, z pewnością z poczuciem misji, ale także z humorem i werwą.

(Volk G., Meal for the Rich and the Poor w: Ryszard Wasko. Selected works 1986-2000 [katalog wystawy], wyd. Many H. Gallery, Tel Awiw.)

Przez wykształcenie skłaniające się bardziej ku dziedzinie filmowej i eksperymenty z wideo, Waśko swoje prace stricte malarskie zaczął tworzyć stosunkowo późno. Jego zainteresowanie malarstwem było zaskakujące, ze względu na to, że artysta rzadko ograniczał się w swoich realizacjach do jednego medium. Technika malarstwa jest bardzo klasyczną dziedziną sztuki z olbrzymią tradycją i historią. Artysta jednak i w tym medium pokazał swoje niezwykłe umiejętności. W jego wcześniejszych pracach malarskich widać jeszcze zainteresowanie samym medium, oddziaływanie kolorów i malowanych kształtów na siebie. Prace badają sposób widzenia widza a nie opowiadają historii. Z biegiem lat obrazy stały się bardziej literackie i figuratywne. Widać w nich sentyment i nostalgię do lat dziecięcych i próbę rozwiązania rodzinnych traum.

Sztuka dla Ryszarda Waśko jest olbrzymim placem zabaw z którego można wyciągać po trochu z każdej dziedziny. Artysta nie ograniczał się nigdy do jednego medium, które definiowałoby go jako malarza, fotografa czy filmowca. Jest artystą absolutnym. Wpierw pojawia się temat, który chciałby zgłębić a dopiero następnie pomysł na sposób jego realizacji. Twórczość Waśko jest niezwykle inteligentna. Artysta dryfuje pomiędzy samą istotą ludzkiej percepcji przez eksperymenty z granicami sztuki aż do bardzo osobistej próby rozwiązania traum z przeszłości. Jego prace znajdują w wielu prestiżowych zbiorach muzealnych i kolekcjach, m.in. w: Lenbachhaus Museum w Monachium, Muzeum Sztuki w Łodzi, Berlinische Galerie w Berlinie, Neuer Berliner Kunstverein w Berlinie, Centre Pompidou w Paryżu, Arts Council w Londynie, Muzeum Sztuki w Haifie, Wilhelm-Hack Museum w Ludwigshafen, Art Collection of the World Bank w Waszyngtonie i Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy

Waśko odnajdywał się również jako inicjator wydarzeń artystycznych. W 1979 roku założył w Łodzi Archiwum Myśli Współczesnej, która zrzeszała artystów i miłośników sztuki na sympozjach i wydarzeniach kulturalnych. To dzięki jego inicjacji została zrealizowana międzynarodowa, niezależna wystawa „Konstrukcja w Procesie” (1981) oraz powstało Międzynarodowe Muzeum Artystów w Łodzi (1989). W późniejszych latach był dyrektorem programowym P.S.1 Museum oraz Institute of Contemporary Art w Nowym Jorku (1990-1992) a w latach 1997-1999 przewodził Międzynarodowemu Stowarzyszeniu Artystów (IKG) z siedzibą w Kolonii. W 2004 roku zaingurował łódzkie Międzynarodowe Biennale Sztuki.

W pracach Waśki widoczne jest niezwykle konsekwentne zainteresowanie tym, jak doświadczamy świata, analizowanie specyfiki mediów, poprzez które jest on nam dostępny, śladów, jakie to doświadczenie pozostawia.

(Krajewski M., Piękno sztuki [w:] Ryszard Waśko. Piękno idei, Mazowieckie Cenrum Sztuki Współczesnej Elektrowni w Radomiu, Radom 2021, s. 15.)

Urodził się w Nysie w 1947 roku. Jest absolwentem Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Jako student, a później wykładowca akademicki był jednym z głównych aktorów awangardowej grupy Warsztat Formy Filmowej. W latach 70. zrealizował eksperymentalne filmy, fotografie i wideo, które znalazły się w kanonie światowej sztuki konceptualnej. Od lat 80. zajmuje się malarstwem, a także rzeźbą, instalacją i performansem. Mieszka i pracuje w Berlinie. Brał udział m.in. w Documenta w Kassel, Biennale de Paris, Sydney Biennale, Paris Photo i Biennale Sztuki w Wenecji. Jego prace były wystawiane w Polsce (SCW Zamek Ujazdowski, Mocak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Zachęta Sztuk Pięknych, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie) oraz za granicą: MoMA (Nowy Jork), Centre Pompidou (Paryż), Tate Modern (Londyn), Kunstwerke (Berlin), Stedelijk Museum (Amsterdam), Martin Gropius-Bau (Berlin). Dzieła Ryszarda Waśki zostały zakupione m.in. do National Gallerie oraz Neuer Berliner Kunstverein w Berlinie, Cinema Museum w Brukseli, Bauhaus Museum w Dessau, Haifa Museum of Art w Izraelu, Wilhelm-Hack-Muzeum w Ludwigshaven, LUX Collection w Londynie, Electronic Arts Intermix w Nowym Jorku, Cinédoc i Centre Pompidou w Paryżu oraz do World Bank Contemporary Art Collection, Peter C. Ruppert Collection, Bank Austria Creditansalt Art Collection, Dresdner Bank Art Collection. W latach 1981-2010 był inicjatorem, realizatorem oraz kuratorem międzynarodowych wydarzeń artystycznych, z których cykl wystaw „Konstrukcja w Procesie” oraz Biennale Sztuki w Łodzi należą do najważniejszych wystaw sztuki współczesnej w Polsce ostatnich 50 lat.

Od 1990 roku był dyrektorem artystycznym PS1 w Nowym Jorku (obecnie MoMA). W 1993 roku założył Międzynarodowe Muzeum Artystów, które prowadził do 2000 roku. W 1997 roku został obrany prezydentem prestiżowego International Artists Forum (IKG). Wykładał na wielu renomowanych uczelniach, m.in. w St. Martins School od Art w Wimbledonie, Hochschule der Künste w Berlinie, Freie Kunstakademie w Essen oraz w Valand School of Fine Arts w Göteborgu, gdzie w latach 2004-2005 był profesorem. Ryszard Waśko jest trzykrotnym stypendystą Fundacji Pollocka. Został odznaczony przez Prezydenta RP Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za działalność społeczną w latach 80. W 2009 roku otrzymał Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, a w 2017 roku prestiżową amerykańską nagrodę Francis J. Greenburger Award.