Polswissart

Maria Papa Rostkowska z uporem i zapałem przez lata, bez przerwy i w ciszy, kontynuuje swoją piękną twórczość rzeźbiarską... Artystka daje nam możliwość kontemplowania dzieła pokrzepiającego i wielkodusznego, zauroczonego kulturą i cywilizacją.

– André Verdet

Przygoda Marii Papa Rostkowskiej z rzeźbą, gatunkiem, którego nie uprawiała aż do początku lat 60., rozpoczęła się wraz z pierwszymi podróżami artystki do Włoch. W tych latach spędzała letnie wakacje w miasteczku Albisola, niedaleko Savony w Ligurii. Tam odkryła pracę z ceramiką i gliną, która później doprowadziła ją do całkowitego poświęcenia się rzeźbie. Dołączyła do pracowni ceramicznej Tullio Mazzottiego, między innymi wraz z Lucio Fontaną, i weszła do kręgu artystów otaczających słynnego mediolańskiego marszanda Carlo Cardazzo, założyciela i dyrektora Galleria del Naviglio, do którego stajni należeli artyści tacy jak Capogrossi, Crippa, Fabbri, Manzoni, Scanavino, Milena Milani, Sassu, Wifredo Lam i Asger Jorn.

Terakotowe prace Papa Rostkowkiej zostały po raz pierwszy wystawione w Galleria del Naviglio w 1960 roku, z towarzyszącym im tekstem poety i krytyka sztuki André Verdeta. W 1966 roku, z rekomendacji Jeana Arpa i Lucio Fontany, polska artystka otrzymała nagrodę rzeźbiarską Fundacji Williama i Normy Copleyów i została zaproszona przez Giuseppe Marchioriego do udziału w Sympozjum Marmuru zorganizowanym przez Towarzystwo Henraux w Querceta, w Versilii (prowincja Lucca). Tam Maria Papa Rostkowska odkryła marmur, który miał stać się jej ulubionym materiałem.

Terakotowe bozzeto do rzeźby Lew powstało ok. 1973 roku, u początków rzeźbiarskiej drogi. Stylistyka wskazuje na inspiracje sztuką Dalekiego Wschodu, w której przedstawienia tego zwierzęcia są bardzo rozpowszechnione. Maria Papa Rostkowska wykonała tę pracę po swojej podróży do Persepolis w Iranie. Oczy lwa wyrzeźbione w formie spiral związane są z symboliką odwiecznych zmian i powtarzalnego cyklu życia. Artystka wykonała dwie wersje tej rzeźby: małą odkutą w żółtym marmurze syryjskim (obecnie w kolekcji prywatnej w Paryżu) oraz eksponowaną dziś w Parku Rzeźby warszawskiej Królikarni kompozycję wyrzeźbioną w kamieniu z Trani. Mniejsza wersja została odlana w brązie w roku 2017.

Warszawa, kolekcja prywatna

Maria Papa Rostkowska urodziła się w 1923 roku w Warszawie jako córka Bolesława Baranowskiego i Nadiei Baranowskiej. W 1943 roku wyszła za mąż za Ludwika Rostkowskiego juniora, działacza ruchu oporu i członka Żegoty. Wraz z dr. Ludwikiem Rostkowskim seniorem, jej teściem, młode małżeństwo uczestniczyło w ratowaniu Żydów z getta warszawskiego. Jej mąż został pośmiertnie odznaczony medalem Sprawiedliwego. Maria brała także czynny udział w Powstaniu Warszawskim, za co została odznaczona Srebrnym Medalem Virtutii Militarii. Schwytana przez hitlerowców i wywieziona, uciekła z pociągu wiozącego ją do Oświęcimia.

W 1946 roku podjęła studia w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, w pracowni prof. Janusza Strzałeckiego. Była stypendystką Ministerstwa Kultury, a następnie UNESCO w Paryżu. Po powrocie Marii do Polski zmarł jej mąż Ludwik Rostkowski junior, który był ofiarą represji stalinowskich. W 1950 roku została adiunktem w Akademii Sztuk Pięknych w Sopocie, a następnie w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Brała udział w licznych wystawach organizowanych przez państwo polskie. W 1952 roku otrzymała nagrodę za portret młodej Ślązaczki na Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki w Warszawie. W 1954 roku pracowała przy renowacji zabytkowej kamienicy przy Rynku Starego Miasta 10 w Lublinie. Kilka z jej obrazów znajduje się obecnie w kolekcji w Kozłówce. 

W 1955 roku na Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki, w Galerii Arsenał, poznała francuskiego malarza Edouarda Pignona, od którego dostała zaproszenie na wyjazd do Francji. Wyjechała z Polski w 1957 roku. Edouard Pignon wprowadził Marię w paryskie środowisko artystyczne. Poznała Gualtieri Papa di San Lazzaro, krytyka sztuki, dziennikarza, właściciela galerii i redaktora kultowego pisma artystycznego "XXe Siècle". Był on wówczas kluczową postacią na międzynarodowej scenie artystycznej. Pobrali się w 1958 roku. Maria weszła w krąg towarzyski nowopośłubionego męża, a przyjaciółmi domu były takie postaci jak Nina Kandinsky, Juan Miro, Mark Chagall, Serge Poliakoff, Sonia Delaunay, Lucio Fontana, Jean Arp, Alberto Magnelli.

W latach 1958-1964 przebywała we Włoszech na zaproszenie słynnej pracowni ceramicznej Tullio Mazzotti’ego w Albisoli. Pracowała tam u boku Lucio Fontany, który zachęcił Marię do realizacji jej marzenia o zostaniu rzeźbiarką. Zaczęła tworzyć płaskorzeźby i rzeźby z terakoty i brązu, a od 1964 roku pogłębiała swe zainteresowanie marmurem, który stał się jej ulubionym materiałem. Pracowała głównie w Pietrasanta, niedaleko Carrary. W ciągu swojego życia stworzyła około trzystu rzeźb. W 1966 roku, rekomendowana przez Jeana Arpa i Lucio Fontanę, otrzymała nagrodę William and Norma Copley Foundation Award. Zmarła w 2008 roku w Pietrasanta.

Artystka reprezentowana była w Paryżu przez Galerię XXe Siècle, a w Mediolanie przez Galleria del Naviglio. Jej prace regularnie prezentowano w prestiżowych paryskich salonach (Salon de Mai, Salon d'Automne, Salon des Réalités Nouvelles) oraz licznych galeriach prywatnych, głównie we Francji i Włoszech. W 1994 roku jej rzeźby były wystawiane w Polsce, w Galerii Ars Polonia w Warszawie.

Monumentalne dzieła Marii Papy znajdują się w kolekcjach publicznych w Polsce: w Królikarni, w Muzeum Narodowym w Warszawie, Pałacu Prezydenckim oraz w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku; we Francji: w Parlamencie, Skansenie Paryskim, Pavillon de l'Arsenal, Bibliothèque Polonaise, Issoudun, Musée de l'Hospice Saint Roch, Musée d'Art et d'Histoire de Meudon, Musée d’Art de Menton; we Włoszech: w Pietrasanta, Centro di Arti Visivi di Pietrasanta, Muzeum Rzeźby Henraux, na Universita degli Studi (Mediolan). Około stu prac kameralnych znajduje się równiż w kolekcjach prywatnych we Francji, Włoszech, Szwajcarii, Belgii, USA, Japonii, Rosji i Polsce.