Polswissart

Raszka ma bogatą fantazję, która jednak musi w rzeźbie liczyć się z granicami formy, aby odnaleźć klasyczną miarą, zewnętrzny swój wyraz! Nigdy nie przecenia kompozycji w tej koncepcji, ale wnika w jej „możność plastyczną”.

(Asanka-Japołł M., Rzeźby Jana Raszki, w: „Świat” 1920, nr 33, s. 10.)

Kto nie szanuje i nie ceni
swej przeszłości
nie jest godzien
szacunku teraźniejszości
ani prawa do przyszłości.

- Józef Piłsudski

Jan Florian Raszka należy do grona artystów, których główna aktywność przypadła na okres międzywojenny i silnie uwarunkowana była przez mające wówczas miejsce zjawiska społeczno-polityczne. Absolwent wiedeńskiej Akademii, swoją edukację Raszka kontynuował w Monachium i Paryżu. Jego talent szybko dostrzeżono zarówno w Wiedniu jak i Krakowie, gdzie objął posadę wykładowcy w Państwowej Szkole Przemysłowej. Twórczość tego urodzonego na Śląsku cieszyńskim rzeźbiarza i medaliera była obfita i różnorodna w typie i stylu. Raszka zasłynął jako mistrz małej formy, przede wszystkim reliefowej – jego domeną były medale i plakiety, które tworzył od początku swojej twórczej drogi. Wszelkiego typu medale, noszące na rewersie przedstawienie alegoryczne a na awersie portrety postaci historycznych jak i artyście współczesnych, wyróżniały się niezwykle wysokim poziomem wykonania. Początkowo twórczość Raszki utrzymana była w duchu secesji, w okresie międzywojennym artysta wykazywał silne tendencje modernistyczne. Dotyczyło to zarówno działalności medalierskiej jak i rzeźbiarskiej, zwłaszcza zaś wysoko cenionych małych rzeźb konnych.

Na twórczość Jana Raszki wpływ niewątpliwie miało przydzielenie go w 1916 roku do Głównej Komendy Legionów jako „rzeźbiarza wojennego”. Od tego momentu pozostał silnie związany ze środowiskiem skupionym wokół Józefa Piłsudskiego. Już w czasie wojny stworzył kilkaset dzieł o tematyce legionowej. Podobną działalność prowadził także w latach 1919-1920. W okresie międzywojennym zaś Raszka był autorem wielu pomników upamiętniających walki o niepodległość Polski m.in. w Dziedzicach, Skoczowie i Cieszynie.

Posąg konny Józefa Piłsudskiego wykonał Raszka po śmierci Marszałka. Model gipsowy powstawał w latach 1935-1937, najprawdopodobniej jako projekt konkursowy na monument w Katowicach. Oferowany odlew z brązu wykonany został przy użyciu oryginalnego modelu gipsowego, znajdującego się obecnie w posiadaniu Muzeum Śląska Cieszyńskiego. Na podstawie tego przedstawienia autorstwa Raszki z inicjatywy Związku Piłsudczyków w 2001 roku stanął w Lublinie, na placu Litewskim, pomnik Marszałka. Oferowany odlew to kameralna rzeźba, u której źródła znajduje się jeden z najwyżej cenionych projektów polskiego posągu konnego. O popularności a zarazem o potrzebie powstawania w przestrzeni publicznej tego typu monumentów świadczy fakt, że w różnych rejonach Polski odsłonięto trzy konne przedstawienia Marszałka. Wszystkie zaprojektowane w latach 30. przez cieszących się wówczas wielkim uznaniem twórców. Projekt autorstwa Jana Floriana Raszki uznaje się za najdoskonalszy z punktu widzenia artystycznego.

Cieszyn, kolekcja prywatna