Polswissart

Rzeźby Marii Papy najczęściej klasyfikowane są jako „abstrakcja organiczna” odnosząca się do form biomorficznych lub – jak sugerują autorki o nastawieniu feministycznym – do „archetypów kobiecych”.

(Libera Z., Miałam w ręku coś żyjącego, „Przekrój”, 05.12.2018)

Świat fauny i flory od zawsze pociągał Marię Papę Rostkowską, a jego symbole są silnie obecne w jej sztuce. Pod koniec lat 80. rzeźbiarka często przebywała w Londynie, odwiedzając syna Nicolasa i jego małżonkę Joelle. Ich dom mieścił się na Kynance Mews – atrakcyjnej ulicy w dzielnicy South Kensington, znanej ze swojego rustykalnego uroku i oszałamiającej zieleni. Artystka była pod wielkim wrażeniem malowniczości kwiatowych kompozycji, które licznie ozdabiały fronty posesji. Kwiaty zobaczone przy Kynance Mews stały się dla niej pierwszym impulsem do stworzenia dzieła, uwypuklającego ich piękno i perfekcyjną harmonię. Zaczęła chodzić na pokazy Chelsea Art Flower, odkrywając różnorodne kształty kwiatów i widząc w nich żywe przykłady rzeźb. Twórcze poszukiwania doprowadziły artystkę do stworzenia koncepcji rzeźby „Kwiat”. W białym marmurze karraryjskim wykuła dwie monumentalne, niemal metrowe wersje nowego dzieła oraz trzy małe, które nazwała swoimi „fioretti” czyli „kwiatuszkami”. Ich z pozoru abstrakcyjna forma pięła się kolumnowo do góry, rozszerzając w obły kształt kwiatowego pąka. W górnej części kolumny, z jednej strony, wyrastały dwa nieregularne skrzydełka, niczym pierwsze płatki rodzącego się kwiatu. To była doskonałość.

Około 1990 roku Maria Papa weszła w posiadanie kawałka różowego marmuru z Portugalii. Jego niezwykły koloryt o ciepłych, brzoskwiniowo-beżowych tonach, skłonił artystkę do stworzenia kolejnej wersji „Kwiatu”. Rzeźbiarka poczuła jednak, że wykonany egzemplarz poprzez swój różowy blask i wyjątkową subtelność, a wręcz eteryczność, jest zupełnie inny od pozostałych. Nowy „Kwiat” nazwała więc dla wyróżnienia „Aniołem”, gdyż tak jak anioł – był dla niej drogą do nieskończoności i duchowości świata. Prezentowane dzieło to jedyna wersja omawianej rzeźby, wykonana w różowym marmurze portugalskim, a dla autorki – jedyny „Anioł” pośród zrodzonych za pomocą jej dłuta „Kwiatów”. Dekoracyjna, pełna uroku i symboliki praca stanowi na rynku aukcyjnym drogocenną perłę. Jako unikat zalśni w każdej przyszłej kolekcji.

Paryż, kolekcja prywatna
Mediolan, kolekcja rodziny Cortini
własność artystki

Issoudun, Musée de l’Hospice Saint-Roch, Ogród Rzeźb, ekspozycja stała (wersja monumentalna z białego marmuru karraryjskiego).
Warszawa, Królikarnia - Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego, Maria Papa-Rostkowska. Kobieta z marmuru, 15 czerwca – 21 września 2014 (wersja z białego marmuru karraryjskiego).
Paryż, Musée Chopin, Mickiewicz, Biegas - Bibliothèque Polonaise de Paris, Maria Papa Rostkowska. La passion de la sculpture, 3-24 lipca 2015 (wersja z białego marmuru karraryjskiego).
Mediolan, Galleria d’Arte Contemporanea Virgilio Guidi, Maria Papa Rostkowska – Le opere, gli amici, i luoghi, 11 marca - 30 kwietnia 2017 (wersja z białego marmuru karraryjskiego).
Orońsko, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Haptyczny rezonans materii. Maria Papa Rostkowska i gościnie w stulecie urodzin artystki, 4 marca - 4 czerwca 2023 (wersja z białego marmuru karraryjskiego, wys. 78 cm).
Paryż, Musée d’Art et d’Histoire de Meudon, Maria Papa Rostkowska et ses affinités artistiques Jean Arp, Emile Gilioli, Marino Marini, 26 marca - 10 lipca 2022 (wersja z białego marmuru karraryjskiego).
Warszawa, Muzeum Łazienki Królewskie, Obietnica szczęścia. Maria Papa Rostkowska, 9 września - 3 grudnia 2023 (wersja z białego marmuru karraryjskiego, wys. 78 cm).

Smolińska M. [red.], Haptyczny rezonans materii. Maria Papa Rostkowska i gościnie w stulecie urodzin artystki [katalog wystawy], wyd. Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Orońsko, 2023, s. 32, 54 (duża i mała wersja z białego marmuru karraryjskiego).

Maria Papa Rostkowska urodziła się w 1923 roku w Warszawie jako córka Bolesława Baranowskiego i Nadiei Baranowskiej. W 1943 roku wyszła za mąż za Ludwika Rostkowskiego juniora, działacza ruchu oporu i członka Żegoty. Wraz z dr. Ludwikiem Rostkowskim seniorem, jej teściem, młode małżeństwo uczestniczyło w ratowaniu Żydów z getta warszawskiego. Jej mąż został pośmiertnie odznaczony medalem Sprawiedliwego. Maria brała także czynny udział w Powstaniu Warszawskim, za co została odznaczona Srebrnym Medalem Virtutii Militarii. Schwytana przez hitlerowców i wywieziona, uciekła z pociągu wiozącego ją do Oświęcimia.

W 1946 roku podjęła studia w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, w pracowni prof. Janusza Strzałeckiego. Była stypendystką Ministerstwa Kultury, a następnie UNESCO w Paryżu. Po powrocie Marii do Polski zmarł jej mąż Ludwik Rostkowski junior, który był ofiarą represji stalinowskich. W 1950 roku została adiunktem w Akademii Sztuk Pięknych w Sopocie, a następnie w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Brała udział w licznych wystawach organizowanych przez państwo polskie. W 1952 roku otrzymała nagrodę za portret młodej Ślązaczki na Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki w Warszawie. W 1954 roku pracowała przy renowacji zabytkowej kamienicy przy Rynku Starego Miasta 10 w Lublinie. Kilka z jej obrazów znajduje się obecnie w kolekcji w Kozłówce. 

W 1955 roku na Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki, w Galerii Arsenał, poznała francuskiego malarza Edouarda Pignona, od którego dostała zaproszenie na wyjazd do Francji. Wyjechała z Polski w 1957 roku. Edouard Pignon wprowadził Marię w paryskie środowisko artystyczne. Poznała Gualtieri Papa di San Lazzaro, krytyka sztuki, dziennikarza, właściciela galerii i redaktora kultowego pisma artystycznego "XXe Siècle". Był on wówczas kluczową postacią na międzynarodowej scenie artystycznej. Pobrali się w 1958 roku. Maria weszła w krąg towarzyski nowopośłubionego męża, a przyjaciółmi domu były takie postaci jak Nina Kandinsky, Juan Miro, Mark Chagall, Serge Poliakoff, Sonia Delaunay, Lucio Fontana, Jean Arp, Alberto Magnelli.

W latach 1958-1964 przebywała we Włoszech na zaproszenie słynnej pracowni ceramicznej Tullio Mazzotti’ego w Albisoli. Pracowała tam u boku Lucio Fontany, który zachęcił Marię do realizacji jej marzenia o zostaniu rzeźbiarką. Zaczęła tworzyć płaskorzeźby i rzeźby z terakoty i brązu, a od 1964 roku pogłębiała swe zainteresowanie marmurem, który stał się jej ulubionym materiałem. Pracowała głównie w Pietrasanta, niedaleko Carrary. W ciągu swojego życia stworzyła około trzystu rzeźb. W 1966 roku, rekomendowana przez Jeana Arpa i Lucio Fontanę, otrzymała nagrodę William and Norma Copley Foundation Award. Zmarła w 2008 roku w Pietrasanta.

Artystka reprezentowana była w Paryżu przez Galerię XXe Siècle, a w Mediolanie przez Galleria del Naviglio. Jej prace regularnie prezentowano w prestiżowych paryskich salonach (Salon de Mai, Salon d'Automne, Salon des Réalités Nouvelles) oraz licznych galeriach prywatnych, głównie we Francji i Włoszech. W 1994 roku jej rzeźby były wystawiane w Polsce, w Galerii Ars Polonia w Warszawie.

Monumentalne dzieła Marii Papy znajdują się w kolekcjach publicznych w Polsce: w Królikarni, w Muzeum Narodowym w Warszawie, Pałacu Prezydenckim oraz w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku; we Francji: w Parlamencie, Skansenie Paryskim, Pavillon de l'Arsenal, Bibliothèque Polonaise, Issoudun, Musée de l'Hospice Saint Roch, Musée d'Art et d'Histoire de Meudon, Musée d’Art de Menton; we Włoszech: w Pietrasanta, Centro di Arti Visivi di Pietrasanta, Muzeum Rzeźby Henraux, na Universita degli Studi (Mediolan). Około stu prac kameralnych znajduje się równiż w kolekcjach prywatnych we Francji, Włoszech, Szwajcarii, Belgii, USA, Japonii, Rosji i Polsce.