Polswissart

Mimo że Hanna Zawa-Cywińska w świat sztuki wkroczyła już jako osoba dojrzała, jej dorobek artystyczny jest nader bogaty. Obejmuje obrazy, grafiki, kompozycje przestrzenne, a także rzeźby. Artystka skończyła wpierw studia z biochemii, a następnie z dziennikarstwa na Uniwersytecie Warszawskim. W 1967 roku wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych. Pracowała jako dziennikarka kulturalna – współpracowała z redakcją Wolnej Europy i pisała dla lokalnej prasy, ale to nie zaspakajało jej wewnętrznych potrzeb. Artystka wspominała po latach: „Wydaje mi się, że w mojej naturze tkwi potrzeba wypowiadania się. Nie mogłam słowem, bo mimo starań nie dostałam pracy w jakimś poważnym dzienniku. (…) Natomiast pisanie do szuflady nie było satysfakcjonujące. (…) Przez przypadek zaczęłam robić duże kompozycje z kablami, których mąż używał do swojej aparatury. Pomyślałam sobie, że jest to ciekawy materiał, że można z tego zrobić jakąś rzeźbę. Kable były tylko w czterech kolorach, więc trzeba było urozmaicić paletę kolorystyczną dodając barwne tło” (Banach W., Hanna Zawa-Cywińska. Katalog zbiorów, Muzeum Historyczne w Salonu, Sanok 2008, s. 37).

Pierwsze obrazy artystki to właśnie cykl reliefów wykorzystujących trójwymiarowość kabli. Początkowo prace zainspirowane były polskim folklorem i ludowymi pasiakami. „Znalazłam taki czerwono-zielony pasiak i rozpięłam go na ramie wymyślonej przez męża. Kable w zderzeniu z pasiakiem dały świetny efekt op-artu” – mówiła artystka (Banach W., dz. cyt., s. 37). Stworzone kompozycje bardzo szybko znalazły nabywców, co dało Zawie motywację by rozpocząć studia artystyczne. W 1978 roku zapisała się na wydział reklamy w Fashion Institute of Technology w Nowym Jorku, a następnie kontynuowała swą edukację na wydziale grafiki w State University of New York. Wówczas zaczęła wysyłać swoje prace na konkursy i wystawy. Od 1983 roku rozpoczęła wystawy indywidualne i zbiorowe, początkowo w Stanach Zjednoczonych, później także w Polsce i pozostałych krajach Europy, jak również w Japonii czy Brazylii.

W latach 90. artystka znalazła nowy, przełomowy dla jej dalszej twórczości sposób na wzbogacenie faktury płótna. Odkryła proszek produkowany przez firmę Nobel Industry ze Szwajcarii, który w połączeniu z farbą po podgrzaniu rozpulchniał materię obrazów, tworząc na ich powierzchni sieć bąbelków. „Ktoś zauważył, że nie mam wpływu na to, gdzie ten bąbelek wyskoczy i zmieni fakturę. Ja się cieszę, że tak jest. To jest niespodzianka i rozmowa z tworzywem, z materią” – wyznała w wywiadzie (Wierzchowska W., Zaklinanie istnienia, [w:] Banach W., Hanna Zawa-Cywińska. Katalog zbiorów, Muzeum Historyczne w Salonu, Sanok 2008, s. 76). Od tego momentu zaczęły powstawać jej abstrakcyjne kompozycje o wyrazistej, jakby biologicznej strukturze, którą artystka ujarzmiała w surowych, geometrycznych kształtach.

Tętniący życiem Nowy Jork – ważna stolica sztuki współczesnej – ma znaczący wpływ na twórcze poszukiwania Zawy i jej eksperymenty technologiczne. Malarka przez lata chłonęła ekscytującą atmosferę miasta, uczestnicząc w różnych wydarzeniach kulturalno-artystycznych. Fascynowała się sztuką wielu epok, kierunków i mediów – od prehistorycznych kamiennych konstrukcji z Bretanii, przez Wassily’ego Kandinsky’ego i Anselma Kiefera, aż po japońskie Haiku. Jednocześnie od początku zdecydowanie odrzucała realizm, opowiadając się za abstrakcją. Jej twórczość skupia się na grze kontrastów, światła i koloru, a także kreowaniu jakby żywej, organicznej materii.