Polswissart

Leszek Knaflewski był artystą tworzącym w bardzo różnorodnym medium – od rysunku, poprzez fotografię, obiekty i instalacje, aż do audio-performansu i wideo. Był członkiem eksperymentalnych zespołów muzycznych, a jego działalność od lat 90. klasyfikowała się na pograniczu sztuk wizualnych i muzyki. Urodził się w 1960 roku w Poznaniu. Edukację artystyczną rozpoczął już na etapie liceum plastycznego. Następnie w latach 1980-85 kontynuował naukę na Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (obecnie Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu). Jeszcze na etapie studiów założył z kolegami grupę artystyczną „Koło Klipsa”, w ramach której wspólnie realizował projekty wystaw. W tym czasie porzucił malarstwo i zaczął tworzyć swoje pierwsze instalacje i obiekty przestrzenne. Poprzez zestawianie ze sobą odległych semantycznie elementów, starał się „poszerzać pojemności prostych symboli, dobrze już znanych". Swoje prace budował z różnych przedmiotów gotowych, takich jak prześcieradła, książki, koronki, walizki czy stare szafy, a także elementów organicznych, tworząc psychodeliczno-fantastyczne kompozycje o dużej sile ekspresji. Miały one na celu pobudzić intuicję widza, w jej emocjonalnych, mrocznych obszarach, inicjując nowe relacje ze światem natury, religii i baśni.

Od końca lat 80. w pracach Knaflewskiego coraz częściej pojawiał się motyw korzenia-krzyża. Oklejoną korą konstrukcję o kształcie krzyża, zakończoną wijącą się formą organiczną, łączył z innymi przedmiotami na zasadzie surrealistycznych obiektów („Bez tytułu - mała krzyżoksiążka” 1989) albo patetycznie układał na białej pościeli („Para” 1990). Drobne korzonki wyplatał z ziemi, włosów i przędzy, kreując z nich konstelacje plemników, które zamykał za taflą pleksi (cykl „Rain-Carnation” tworzony od lat 90.). Tam również wprawne oko zauważyć może motyw krzyża: „W plątaninie włosów i zaschniętych korzonków roślin, gdzieniegdzie wyrastają malutkie krzyże. Korzonki, zanim zdążyły wyrosnąć i wypuścić listki, usychają. Czasem tylko na chwilę kwitną krzyżem. Plemniko-groby. Życie i śmierć w jednym” (Sienkiewicz K., Stłuczone żarówki, „Dwutygodnik”, nr 165, 10/2015). 

Jak się wydaje, nadrzędną ideą sztuki Knaflewskiego była kontestacja – bunt i podważanie rozmaitych ideałów od politycznych, przez kościelne, aż po artystyczne. Jednakże „Knaflewski nie przypominał (…) figury lewicowego oszołoma, gotowego w poczuciu bezradności ośmieszać się na placach i przywiązywać do drzew; to raczej postać groźnego, starego mistrza, który nie marnując energii na zbędne ruchy, wymierza przeciwnikom jeden oszczędny, acz śmiertelny cios” (Mańczak P. S., Knaf is…, „Czas Kultury”, 11.03.2020). Jego prace znajdują się dziś w wielu kolekcjach publicznych, jak Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Muzeum Narodowe w Poznaniu i Szczecinie czy Muzeum Sztuki w Łodzi.