Polswissart

Wrocław, kolekcja prywatna
Wrocław, depozyt w Muzeum Miejskim (2008-2024)

(…) był portrecistą niepospolitym, a był nim przez nadzwyczajne chwytanie podobieństwa. – Karol Szlegel
(cyt. za: Polanowska J., Schweikart Karl Gottlieb, [w:] Słownik artystów polskich, t. 10, Warszawa 2016, s. 323)

Karol Schweikart, zwany też niekiedy Karlem Gottliebem Schweikartem, był wziętym portrecistą pochodzenia niemieckiego, działającym głównie we Lwowie i Galicji. Urodzony w 1772 roku, w wieku dziesięciu lat rozpoczął naukę w książęcej akademii wojskowej Hohe Karlsschule w Stuttgarcie. Jego niechęć do zajęć i marzenie o pozostaniu artystą doprowadziły po dłuższym czasie do konfliktów z profesorami i ostatecznej ucieczki ze szkoły ok. 1790-92 roku. Schweikart wyjechał wówczas do Strasburga, a następnie Szwajcarii, zarabiając na życie malowaniem portretów i pejzaży. W 1795 roku rozpoczął upragnioną edukację artystyczną na wiedeńskiej Akademie der bildenden Künste. Szlifował talent na kursach Huberta Maurera, Jana Chrzciciela Lampiego i Friedricha Heinricha Fügera. Po zakończeniu etapu studiów osiadł na stałe we Lwowie i założył własną pracownię. Prócz realizowania wartko płynących zamówień, nauczał rysunku i malarstwa, odbywał też liczne podróże po kraju oraz na Węgry i Bukowinę. Brał udział w licznych wystawach lwowskich, pokazując liczne sceny z historii Amora i Psyche, kompozycje rodzajowe, a także krajobrazy. W 1840 roku został właścicielem ziemskim Rykowa koło Złoczowa, gdzie przeniósł się z rodziną.

Schweikart zapisał się na kartach historii sztuki jako doskonały portrecista. Uwieczniał różne osobistości kręgów galicyjskich, starą polską szlachtę, zamożną burżuazję oraz oficerów austriackich. O jego pokaźnym dorobku świadczyć może rejestr wykonanych portretów, jaki prowadził (dziś zaginiony) – w 1846 roku obejmował on blisko dwa tysiące wizerunków. Artysta malował głównie olejno, rzadziej akwarelą. Swojego modela lubił przedstawiać w popiersiu. Wykonał portrety m.in. Zofii z Jabłonowskich Skarbkowej, żony komediopisarza Aleksandra Fredry czy Franza Xavera Mozarta, syna słynnego austriackiego kompozytora. Dzieci ukazywał z kwiatami w rękach, zabawkami czy ptakami. Malował też miniatury na kości słoniowej lub blasze. Jego dzieła znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie i Krakowie.