Polswissart

Oferowany praca należy do grupy rysunków, szkiców i gwaszy, które stanowiły istotną część twórczości Andrzeja Wróblewskiego. Spod jego ręki wyszły zarówno pojedyncze rysunkowe studia postaci, jak i liczne wprawki i projekty kompozycji, które stanowiły przygotowanie do obrazów olejnych. Do takiej kategorii należy prezentowany obiekt – dwustronna praca zatytułowana „Szkic do Portretu skupionego” (Studium Kobiety nr 754), na którego odwrociu widnieje „Kompozycja figuralna nr 754”. „Szkic do Portretu skupionego” przedstawia siedzącą na krześle kobietę ujętą w pozie głębokiej zadumy. Zwrócona jest w prawą stronę, jej ciało tworzy zamkniętą, stateczną formę podkreśloną przez skrzyżowane nogi i ramiona. Na twarzy widoczne jest zamyślenie i spokój. Tę samą postać odnajdujemy zarówno w innych rysunkach jak i pracach olejnych Wróblewskiego. Bez trudu rozpoznamy ją w obrazie „Matki” (zbiory Muzeum Narodowego w Warszawie), jak również w kobietach ze słynnego cyklu „Ukrzesłowionych”. Masywna sylwetka kobiety przywołuje na myśl wizerunki otoczonych szczególnym kultem pradawnych Bogiń Matek, obecnych w niemalże wszystkich kulturach świata, stanowiąc hołd w kierunku opiekunek i bohaterek ogniska domowego. Na odwrociu oferowanej pracy znajduje się „Kompozycja figuralna nr 754”. Szkic postaci przedstawia młodą siedzącą na krześle kobietę. Ujęta przodem do widza prezentuje zupełnie odmienną postawę. Jej uniesiona głowa, wyprostowana, nieco nawet sztywna sylwetka z opuszczonymi wzdłuż ciała ramionami współgra z młodością i witalnością modelki, przywołując na myśl żywotność i siłę. Wróblewski, dla którego rysunki były zapisem chwili i emocji jej towarzyszącym, zwraca uwagę na formę postaci modelki, angażując wyobraźnię widza i wywołując różne skojarzenia i refleksje. Artysta podczas swojego krótkiego życia zdołał nadać świeży kierunek współczesnemu malarstwu, przyporządkowując figuracji nowe znaczenia i odkrywając ją dla świata wizualnej perswazji.

Warszawa, kolekcja prywatna
Desa Unicum, aukcja 29.06.2017, poz. 10
Polska, kolekcja prywatna

Ziółkowska M., Grzybała W. [red.], Unikanie stanów pośrednich. Andrzej Wróblewski (1927-1957), wyd. Fundacja Andrzeja Wróblewskiego, Instytut Adama Mickiewicza, Hatje Cantz Verlag, Warszawa 2014, poz. 405, s. 439.

Literatura: Gołubiew Z., Andrzej Wróblewski, wyd. Galeria Sztuki Współczesnej Zachęta, Muzeum Narodowe w Krakowie, Fundacja Instytut Propagandy Sztuki, Warszawa 1998, poz. 186.1, s. 132.

Andrzej Wróblewski uznawany jest za jednego z najwybitniejszych polskich artystów wczesnego okresu po II wojnie światowej, który stworzył wyraźnie indywidualistyczne podejście do sztuki przedstawieniowej. Urodzony w Wilnie studiował na ASP w Krakowie, m.in. u Zbigniewa Pronaszki, Jerzego Fedkowicza i Hanny Rudzkiej-Cybisowej. Był twórcą Grupy Samokształcenia, do której należeli m.in. Andrzej Wajda – ówcześnie student krakowskiej ASP – oraz Jan Tarasin. Twórczość Wróblewskiego, przerwana nagłą śmiercią w wieku zaledwie trzydziestu lat, koncentrowała się na człowieku i była silnie uwarunkowana bolesnymi przeżyciami wojennymi. Był bardzo płodnym artystą, do jego ulubionych technik należało malarstwo olejne, gwasz, rysunek i grafika.

Najwcześniejsze obrazy Wróblewskiego, takie jak „Martwa natura z dzbanem” (1946), były utrzymane w duchu kapistowskim. Ale już pod koniec lat 40. zaczął buntować się przeciwko dominującemu w kręgach akademickich koloryzmowi, a na I Wystawie Sztuki Nowoczesnej w Krakowie w 1948 roku został doceniony jako malarz prezentujący oryginalne formy przestrzenne. Dla Wróblewskiego ważne było oddanie się twórczości sprzecznej z popularnymi wówczas w Polsce technikami i stylem. W latach 1947-1948 koncentrował się na eksperymentach w malarstwie olejnym i gwaszach, wypracowując unikalny środek wyrazu, a jednocześnie pozostając otwartym na wpływy nowoczesnych stylów artystycznych, takich jak surrealizm, abstrakcjonizm i sztuka geometryczna. Na płótnach z tego okresu często pojawiają się figury geometryczne, jak w pracach „Niebo nad Górami” (1948), „Niebo Niebieskie” (1948) czy „Segmenty” (1949).

Wróblewski nazywany jest prekursorem nowej figuracji. Dla wielu krytyków sztuki, również międzynarodowych, twórczość artysty wyprzedzała swój czas. Kurator madryckiej wystawy Wróblewskiego, francuski historyk sztuki Éric de Chassey, powiedział: „(…) Wróblewski robił rzeczy, które normalnie uznalibyśmy za niemożliwe w jego czasach. Pojawiły się one dopiero pod koniec lat 80. i na początku 90. u takich artystów, jak Luc Tuymans, Wilhelm Sasnal, Raoul de Keyser czy René Daniëls. Łączyli oni abstrakcję z figuracją, nie zastanawiając się nad różnicami pomiędzy tymi dwoma sposobami malowania. Fakt, że u Wróblewskiego działo się to już w późnych latach 40., stawia go w kompletnie odmiennym i wyjątkowym świetle”.

Zainteresowanie twórczością Wróblewskiego stale rośnie nie tylko w Polsce, ale i w krajach Europy Zachodniej. Po spektakularnym sukcesie kilku wielkich, monograficznych wystaw artysty, zrealizowanych m.in. w krakowskim Muzeum Narodowym i warszawskiej Zachęcie w latach 90., analogiczne prezentacje jego prac zaczęły pojawiać się w innych częściach świata. W 2012 roku powstała Fundacja Andrzeja Wróblewskiego, która aktywnie działając na polu naukowym, wydała obszerną monografię artysty, ukazującą nie tylko jego życie i twórczość, ale także działalności jako historyka sztuki, krytyka i recenzenta wystaw krakowskich oraz komentatora ówczesnego życia artystycznego.