Polswissart

W 1965 roku Roman Opałka podjął radykalną decyzję poświęcenia całej swojej twórczości jednemu dziełu życia – obrazom liczonym. Odtąd wszystkie jego prace podporządkowane były programowi liczenia, począwszy od „OPALKA 1956/1”. Na szarych płótnach zapisywał białym pigmentem kolejne chwile przepływającego czasu, a następna kolejna notatka stawała się odrobinę jaśniejsza od poprzedniej. Dzisiaj, dla większości odbiorców, Opałka kojarzony jest wyłącznie z obrazami liczonymi. Zanim jednak narodziła się owa idea, malarz już od dziesięciu lat aktywnie działał na polu artystycznym. „Powstały wówczas takie prace, jak abstrakcyjne obrazy z cyklu »Alfabet grecki«, »Poduszkowce« – przestrzenne, płócienne kompozycje, olbrzymi drewniany panel »Integracje« i wreszcie »Chronomy« – płótna zapełnione chaosem kropek bezpośrednio poprzedzające obrazy liczone” (Sosnowski P. i in. [oprac.], Roman Opałka. Katalog wczesnych prac, Fundacja Opałka, Warszawa 1998, s. 6). Artysta z sukcesem rozwijał się też w dziedzinie grafiki. Tak jak wielu twórców, Opałka na przełomie lat 50. i 60. zainteresował się malarstwem materii. Był to okres „dojrzewania” jego artystycznej duszy, naznaczony licznymi eksperymentami i poszukiwaniem własnego języka ekspresji. Stworzył wówczas serię wyrazistych, monochromatycznych kompozycji, które oznaczał kolejnymi literami greckiego alfabetu. Gładką fakturę płótna zakłócał wypukłościami farby, zgarniając jej nadmiar szpachlą i budując poziome „listewki”. „Można by nazwać te obrazy »fugami« lub »etiudami na jedno narzędzie«, co wydaje się tym bardziej usprawiedliwione, że skojarzenie ich rytmów z muzycznymi nasuwa się dość sugestywnie” (Kowalska B., Roman Opałka, Kraków 1996, s. 23). Poprzez podział kompozycji, artysta wprowadzał ład i harmonię. Jednocześnie nie rezygnował z atrakcyjności wizualnej, nadając materii sens biologiczno-zmysłowej dosłowności. Jego dzieła z cyklu „Alfabet grecki” przepełnia wyjątkowa aura mistycyzmu sprzyjająca kontemplacji.

Warszawa, kolekcja prywatna
Desa Unicum, aukcja 1.10.2020, poz. 28