Polswissart

sygn. l.d.: Tadeusz Ajdukiewicz 1881 Tadeusz Ajdukiewicz zdobył wielką popularność i uznanie jako malarz kręgów arystokratycznych i dworskich. Rozpoczął naukę w 1868 roku w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych u Władysława Łuszczkiewicza. Studiował również w Akademii Wiedeńskiej, w Monachium u Otto Seitza i Alexandra Wagnera oraz u boku Józefa Brandta, którego wpływ na twórczość Ajdukiewicza był silny. Wiele podróżował, m.in do Paryża, na Bliski Wschód, malował dla dworów w Wiedniu, Sofii, Londynie, Konstantynopolu, Bukareszcie i Petersburgu. Zmarł w wyniku trudów wojennych, w 1916 roku. Był cenionym twórcą reprezentacyjnych portretów ale malował równie chętnie sceny rodzajowe, historyczne czy myśliwskie. Był jednym z czołowych reprezentantów orientalizmu w sztuce polskiej. Prezentowany obraz Jeździec na koniu to przykład malarstwa realistycznego o korzeniach monachijskich charakteryzującego się przede wszystkim solidnym warsztatem, wiernym oddaniem dynamiki przedstawianej sceny i dbałością o detal. To przykład wzorowo opanowanego kunsztu malarskiego, tym cenniejszy iż dorobek Ajdukiewicza został rozproszony i niewiele jego prac dostępnych jest na rynku sztuki. 

Tadeusz Ajdukiewicz był uczniem Krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych pracowni Władysława Łuszczkiewicza, dzięki wsparciu stypendialnemu hr. Szembeka kontynuował edukacje w Akademii Wiedeńskiej a następnie monachijskiej u Otto Seitza i Alexandra Wagnera. Olbrzymi wpływ na sztukę Ajdukiewicza miał okres nauki w pracowni Józefa Brandta. Po mistrzu przejął tematykę parad, polowań oraz potyczek. Wachlarz tematów Ajdukiewicza był niezwykle szeroki. Co więcej zdaje się, że czego by nie malował to wykazywał się równie świetną techniką, zręcznym odtworzeniem materii i stylem, który przypodobał do gustu szerokiej grupie publiczność. Wśród miłośników jego sztuki znajdywały się osoby z najwyższych klas jak i tych niższych. Jako wychowanek Brandta, chętnie malował konie, które przyczyniły się do powstania wielu portretów konnych Franciszka Józefa I, arcyksięcia Rudolfa, cesarza Wilhelma II, Edwarda VII, książąt Meiningen i różnych monarchów bałkańskich i ministrów. Był artystą związanym z mecenatem arystokracji i dworów panujących. To w tych kręgach zrobił prawdziwą karierę, a jego obrazy cieszyły się powszechnym uznaniem. Malował polowania (Wyjazd na polowanie, 1876), rewie wojskowe (Rewia wojsk rumuńskich, 1896) i sceny rodzajowe, chętnie myśliwskie (Konie na pastwisku, 1874; Koński targ, 1900). Doświadczenie wielu podróży m.in. do Egiptu, Nubii, Syrii i Anatolii miało wpływ na jego malarstwo w którym pojawiły się sceny z życia codziennego ludzi zamieszkałych tamte okolice (Spotkanie na pustyni, 1890). W twórczość Ajdukiewicza nie zabrakło również kobiecych przedstawień. W tej dziedzinie portretów malarz również odnajdywał się znakomicie. Artysta malował portrety aktorek Antoniny Hoffman i Józefy Reszkówny pełne intymności i kobiecego wdzięku. Jednym z jego najsłynniejszych kobiecych portretów jest pełnopostaciowy obraz Heleny Modrzejewskiej w roli Marii Stuart (1800). Obraz zrobił olbrzymie wrażenie na publiczności tamtych czasów, Henryk Sienkiewicz wypowiedział się o portrecie: Stanąwszy przed tą białą, wysmukłą postacią, patrzącą z gobelinowego tła czarnymi oczyma jakoby w nieskończoność, od pierwszego rzutu oka poznajemy, że mamy przed sobą jakąś niezwykłą kobietę, i nie tylko piękność, nie tylko damę wyższego świata, ale duch wysoki (…). Jest to Modrzejewska, gdy jest samą sobą, gdy jest najbardziej Modrzejewską, to się znaczy, zarazem genialną artystką i uroczą na wszelki wyraz kobietą.” (cyt. za: Krzysztofowicz-Kozakowska S. Stolot F., Historia Malarstwa Polskiego, wyd. Kluszczyński, Kraków 2000, s.240). W jego malarskim repertuarze nie zabrakło scen historyczno-rodzajowych inspirowanych twórczością Maksa Gierymskiego (Obóz powstańców w lesie, 1875). Tadeusz Ajdukiewicz większość swojego życia spędził w Wiedniu gdzie przyjechał w 1882 roku. Przejął tam pracownie po samym Hansie Makarcie - malarzu nadwornym cesarza. Ajdukiewicz cieszył się względami dworu i arystokracji. Swoje obrazy wystawał w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie i w warszawskiej Zachęcie. Jego prace uczestniczyły również w wystawach w Wiedniu, Dreźnie, Monachium i Pradze.