Polswissart

Olejne prace ojca sławnego Witkaca należą do prawdziwych kolekcjonerskich rzadkości. Stanisław Witkiewicz – twórca stylu zakopiańskiego i wielki piewca Tatr znany jest przede wszystkim ze swoich projektów architektonicznych. Ale nie był inżynierem architektem, to życie i misja społeczna, którą sobie wyznaczył sprawiły, że większość życia poświęcił stylowi zakopiańskiemu. Nie zrezygnował jednak, choć znacznie ograniczył twórczość malarską na rzecz innych działalności. Prace malarskie Stanisława Witkiewicza pojawiają się na rynku antykwarycznym niezwykle rzadko. Prezentowana tutaj jest podwójnie interesująca ze względu na temat spójny z zamiłowaniami artysty. Przedstawiona scena rozmowy pary góralskiej w charakterystycznych strojach utrzymana jest w nasyconej kolorystyce, tchnie radością, optymizmem, witalnością, tak znamiennymi dla kultury góralskiej. Stanowić może niewątpliwie uzupełnienie każdej kolekcji polskiej sztuki tradycyjnej XX wieku.

Stanisław Witkiewicz był wybitną osobowością XIX i XX wieku. Swoim rygorystycznym i charyzmatycznym usposobieniem wzbudzał szacunek i zainteresowanie. Był człowiekiem o wielu talentach. Jako osoba o bogatym wnętrzu przelewał swoje myśli nie tylko na płótno ale również zajmował się pisaniem, krytyką i polemiką. Jego eseje, reportaże (m.in. Na przełęczy, Wrażenia i Obrazy z Tatr) i listy zmuszały do myślenia i wywoływały dyskusje. „Szeroko zakrojona była linia jego pióra. Uderzał z całą siłą młodego uczucia i bojowego temperamentu na wszelkie grzech naszego życia. Pierwszy zauważył potworny stosunek społeczeństwa do sztuki i piętnował je ze straszliwym bólem człowieka, który widział tego skutki: trwonienie żywych sił narodu, marnowanie najświetniejszych talentów”.

Witkiewicz urodził się w 1851r w rodzinnym majątku na Żmudzi. Pochodził z rodziny szlacheckiej pieczętującej się herbem Nieczuja. Jego rodzina wspierała powstanie styczniowe, za co została zesłana do Tomska na Syberii. Tam Stanisław zaczął uczyć się rysunku.Studia artystyczne rozpoczął w wieku 18 lat na Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu (1869-1871), a następnie kontynuował je w Monachium (1872-1875) gdzie zbliżył się z kilkoma artystami z polskiej kolonii: Adamem Chmielowskim, Józefem Chełmońskim i Antonim Piotrowskim. Podczas studiów, zapewne na skutek trudnych warunków bytowych, zachorował na gruźlicę. Po powrocie do kraju ze studiów rozpoczął współpracę z tygodnikiem „Wędrowiec”. W 1875 roku osiadł w Warszawie i wynajął pralnię Hotelu Europejskiego na pracownię malarską. W 1884 r. ożenił się z Marią Pietrzkiewicz, a rok później został ojcem Stanisława Ignacego. W 1886 po raz pierwszy odwiedził Zakopane, w którym się zakochał. Oczarowany cudowną przyrodą górską, niezwykłym życiem i charakterem górali, wracał tu parokrotnie, a wreszcie – dotknięty chorobą płuc w 1890 r. osiadł w Zakopanem na stałe. Cały swój zachwyt i miłość tego dziwnego świata utrwalił w przepięknej, przez siebie ilustrowanej książce „Na przełęczy” (1891), nazywanej Ewangelią Tatr. Prowadził dom otwarty, w którym bywała arystokracja, pisarze, muzycy, malarze, uczeni, lekarze, politycy, sportowcy taternicy i górale. Urzeczony urodą miejscowych chałup i barwnym, góralskim folklorem stworzył tzw. styl zakopiański, będący połączeniem podhalańskiej architektury i sztuki ludowej z elementami secesji. Jako idealista i człowiek o surowych zasadach uważał, że popularyzacja stylu zakopiańskiego to powołanie wyższego rzędu, które nie powinno przynosić korzyści zarobkowych. Według jego projektu wzniesiono w tym stylu wille: Koliba, Pepita, Pod Jedlami i Oksza. Pierwszy taki budynek - willa Koliba - stanął w 1893 roku przy ul. Kościeliskiej i wzbudził ogromne zainteresowanie. Witkiewicz realizował więc kolejne zamówienia. Witkiewicz i jego naśladowcy projektowali i wykonywali meble, pamiątki, sprzęty gospodarskie, ubiory, porcelanę, papeterię, nawet instrumenty muzyczne. W uznaniu zasług dla miasta został mianowany honorowym obywatelem Zakopanego. Popularność stylu zakopiańskiego zaczęła słabnąć około 1910 roku, a zakończyła się wraz ze śmiercią Witkiewicza 5 września 1915 roku, gdyż jego styl nie znalazł równie utalentowanego następcy i propagatora. Wśród najpiękniejszych literackich prac Witkiewicza wyróżnić należy również szeroko zakrojoną monografię Juliusza Kossaka, kilkakrotną rozprawę na temat twórczości Jana Matejki, czy studium Mickiewicz to kolorysta. Stanisław Witkiewicz był człowiekiem o głębokim i oryginalnym umyśle, niezwykle barwną postacią ówczesnego świata artystycznego, zaangażowaną w wiele dziedzin sztuki. Został pochowany na starym zakopiańskim cmentarzu na Pęksowym Brzyzku.