Polswissart

Władysław Hasior był autorem kilku zrealizowanych pomników, m. in.: Ratownikom górskim (Zakopane, 1959), Partyzantom (Kuźnice, 1964), Poległym w walce o utrwalenie władzy ludowej na Podhalu (Czorsztyn, 1966) i innych. Te, które doczekały się realizacji stanowią jedynie małą część ogółu projektów, które stworzył Hasior a które zachowały się w postaci rysunków, makiet lub ich fotografii. Nierzadko makiety z czasem stawały się samodzielnymi pracami. Przykładem tego mogą być rzeźby Tym, co czwórkami do nieba szli (1965) oraz Tym, co w morzu (1965).Artysta, dla którego nie miała znaczenia ostateczna forma jego dzieła, często powracał do gotowych już obiektów chętnie je przetwarzając. Dodawał nowe elementy, przerabiał już istniejące. Wdzięcznym materiałem do takich przeróbek były makiety niezrealizowanych pomników.

„Kompozycja przestrzenna pt. Artysta z 1959 roku jest dobrym tego przykładem, przy czym jej forma najbliższa jest zrealizowanemu w 1964 roku pomnikowi partyzantów w Kuźnicach koło Zakopanego [Pomnik Ofiar Faszyzmu "Prometeusz Rozstrzelany"]. Połączenie pionowego trzonu z nieregularną konstrukcją z blachy oraz charakterystyczne schodki wyraźnie wskazują na to pokrewieństwo. Jednak w istniejącym pomniku blaszany kształt uległ uproszczeniu, przede wszystkim – został znacznie pomniejszony w stosunku do całości, czego powodem mogły być też względy techniczne. Artyście najwyraźniej żal było udanej makiety, jednak w małej skali jej dramatyzm stawał się groteskowy, więc z właściwym sobie poczuciem humoru zmienił tytuł pracy i przerobił ją tak, by zaczęła funkcjonować w innym obszarze semantycznym. Prosty zabieg dodania pędzelka do ekspresyjnej formy zmienił wymowę pracy i znacznie złagodził jej pierwotny dramatyzm. Nieregularna blaszana forma przestała symbolizować dramat wydarzeń wojennych i walki partyzanckiej; w nowej wersji wizualizuje wyobraźnię twórczą. Z całej twórczości Hasiora wynika zresztą, że był on absolutnym mistrzem w takim dobieraniu i zestawianiu ze sobą różnych przedmiotów, by wydobywać z nich maksimum znaczeń, niekiedy całkowicie przeciwstawnych. Ponadto – artysta przez całe życie tworzył symboliczne wizerunki prezentujące m.in. różne zawody starając się w nich w sposób najprostszy uchwycić najbardziej charakterystyczne cechy każdego z nich. W tym wypadku – mały pędzelek jako atrybut malarski w oczywisty sposób określa, że chodzi o artystę. Reasumując – kompozycja Artysta z 1959 r. jest niezwykle cennym przykładem twórczości jej autora pokazując zarówno jego niezwykłą wyobraźnię, mistrzostwo w wykorzystaniu gotowych form oraz charakterystyczne, przewrotne poczucie humoru.” (fragment ekspertyzy Anny Żakiewicz).

Warszawa, kolekcja prywatna
Zakopane, kolekcja prywatna
dar od artysty

Naukę rozpoczął w 1947 roku w Państwowym Liceum Technik Plastycznych w Zakopanym, pod kierunkiem profesora Antoniego Kenara aby następnie w latach 1952-1958 studiować na warszawskiej ASP pod kierunkiem profesora Mariana Wnuka. W czasie pobytu we Francji w latach 50tych studiował w paryskiej pracowni rzeźbiarza Ossipa Zadkine'a. Od 1957 roku wystawiał indywidualnie oraz brał udział w wystawach zbiorowych w kraju i za granicą, m.in. w: Paryżu, Rzymie, Sztokholmie, Oslo, Wiedniu, Wenecji, Brukseli. Twórczość Hasiora z jednej strony nawiązuje do surrealizmu, rzeźby abstrakcyjnej, nowego realizmu, z drugiej zaś odnosi się do rzemiosła ludowego. Wielokrotnie w swych kompozycjach artysta wykorzystywał przedmioty codzienne. Uznawany jest za prekursora sztuki polskiego asamblażu. Artysta uważał, że nie zawsze da się przedstawić niektóre problemy, tematy przy pomocy jednego konkretnego materiału – stąd konieczność szukania alternatywnych rozwiązań. Wybór materiałów też nie był dziełem przypadku – każdy element asamblażu miał swoje znaczenie. Używam materiałów, które coś znaczą. Każdy przedmiot ma swój sens, a złożone dają aforyzm. Aforyzm jest bardzo podobny do prawdy, ale nie jest samą prawdą. Działalność artystyczną uważam za prowokację: intelektualną, twórczą – mówił Hasior (cyt. za: Magiczny Świat Władysława Hasiora, katalog wystawy w MDK, Mińsk Mazowiecki, 2013). Kompozycje Hasiora nie tylko były nośnikiem ironii i drwiny ze współczesnych artyście realiów. Niosły też zawsze jakąś treść odwołując się do symboliki i mitologii.

Prace Władysława Hasiora znajdują się w muzeach krajowych w Krakowie, Warszawie, Łodzi, Poznaniu, Szczecinie, Wrocławiu, Bydgoszczy, Lublinie, Nowym Sączu, Zakopanem oraz w muzeach zagranicznych: w Helsinkach, Paryżu, Sztokholmie, Oslo, Sao Paulo, Rzymie, Mediolanie, Edynburgu, Bochun, Duisburgu, Amsterdamie, a także w bardzo licznych zbiorach prywatnych.

Wkroczył do sztuki w sposób powszechnie zwracający uwagę, stając się artystą „kultowym” dla pokolenia lat 60. i 70. Jego twórczość szokowała i zachwycała, wzbudzała skrajne emocje i oceny, swoją kontrowersyjną postawą zmuszał do stawiania pytań o istotę sztuki, swobodę wyboru języka artystycznego. Jako jeden z niewielu artystów tamtych czasów zyskał popularność bliską tej, jaką miewają gwiazdy ekranu czy estrady. – Ewa Gorządek o Władysławie Hasiorze