Polswissart

Maurycy Gottlieb – obok młodszego brata Leopolda – to jeden z największych i najbardziej cenionych dziewiętnastowiecznych polskich malarzy żydowskiego pochodzenia. Gottliebowie, zamożna rodzina osiadła w Drohobyczu, pielęgnowała religię i tradycje judaizmu przy jednoczesnym głębokim poszanowaniu dla innych nacji i wyznań. Taki model światłego i otwartego wychowania nie pozostał bez wpływu na ouvre przedwcześnie zmarłego Maurycego, którego malarstwo charakteryzuje się wrażliwością na tematykę łączącą świat żydowski ze światem chrześcijańskim. Wzbogacone jest ono dodatkowo przez wątki historyzujące, co stanowi niewątpliwie echo nauk odebranych przez artystę od Jana Matejki i Henryka Siemiradzkiego.

Oferowany obraz przypisać należy do cyklu dzieł z życia Chrystusa, do którego prace przygotowawcze Maurycy Gottlieb rozpoczął na przełomie 1877 i 1878. W cyklu tym ukazującym naukę, cuda i ofiarę Jezusa pozostał Gottlieb daleki od malarstwa religijnego, kładąc nacisk na przekaz historyczny, zachowujący wierność wobec biblijnych przekazów oraz poparty znajomością ówczesnych obyczajów, strojów, architektury i lokalnego krajobrazu. Przed śmiercią artysta zdążył namalować obrazy „Chrystus przed sądem" (1877-79) i "Chrystus nauczający w Kafarnaum" (1878-79, obydwa nieukończone), a inne pomysły pozostały jedynie w formie szkiców, z których większość uznaje się za zaginione. Do cyklu tego zwykło się zaliczać również obraz przedstawiający Żydów modlących się podczas święta Jom Kipur - Dnia Pojednania ("Żydzi w Bożnicy", 1878). Dzieła z życia Chrystusa według badaczy twórczości Gottlieba są odzwierciedleniem dążeń artysty do włączenia wydarzeń z życia Mesjasza w tradycję narodu żydowskiego oraz do podkreślenia wspólnych korzeni judaizmu i chrześcijaństwa. Chrystus, któremu Gottlieb nadawał semickie rysy twarzy i ukazywał w żydowskim stroju i we wnętrzu synagogi staje się niczym jeden z proroków z ksiąg Starego Testamentu. Nieliczna spuścizna artystyczna Maurycego Gottlieba uległa znacznemu rozproszeniu, wiele prac zaginęło lub zostało zniszczonych w okresie II wojny światowej. Kilkanaście spośród ocalałych znajduje się dziś w zbiorach publicznych i prywatnych w Izraelu, a także w kolekcjach prywatnych w Stanach Zjednoczonych, Chile i Australii. Oferowany obraz jest nie tylko ciekawą propozycją dla kolekcjonerów. Pojawienie się na polskim rynku dzieła tej klasy poszerza wiedzę na temat ouvre Maurycego Gottlieba i stanowi jego niezwykle cenne uzupełnienie.