Polswissart

Łódź, kolekcja prywatna
Agra Art, aukcja 23.03.2014, poz. 38.

Podkowiński pozostawił dorobek artystyczny na tyle ważki, by zapewnić sobie trwałe miejsce w historii polskiego malarstwa. Pozostawił też legendę; trochę dwuznaczną, niepokojącą właściwie wszystkich. Kim był przede wszystkim: rzutkim reporterem zapełniającym warszawskie pisma ilustrowane świetnie rysowanymi aktualnościami? Młodym portrecistą wykwintnych dam? Prorokiem na gruncie nowego, jasnego malarstwa? Spóźnionym romantykiem piszącym obrazami dzieje swojej nieszczęśliwej miłości? Artystą „wyklętym”niszczącym w patetycznym geście swoje największe dzieło? Był tym wszystkim jednocześnie – w jego twórczości bowiem ujawniają się niemal wszystkie prądy, niepokoje i fascynacje jakie przeżywa sztuka początku lat dwudziestych XIX wieku.

Wierzchowska W., Władysław Podkowiński, Krajowa Agencja Wydawnicza, 1981, s. 6.

Podkowiński uczył się w Warszawskiej Szkole Rysunkowej (1880-1884) u Wojciecha Gersona, następnie w Akademii Petersburskiej(1886), a następnie spędził rok w Paryżu (1889-1890). Tworzył rysunki i ilustracje do „Tygodnika Ilustrowanego”, „Kłosów”, „Wędrowca”. Nagłą ale konsekwentną zmianę w jego sztuce przyniósł pobyt w Paryżu, gdzie pod wpływem francuskich artystów przeszedł z konserwatywnego realizmu do impresjonizmu. Podkowiński wraz z Pankiewiczem, z którym łączyła go wieloletnia przyjaźń, przejął paryską pracownię po Józefie Chełmońskim. Podkowiński pracował szybko i spontanicznie, czego dowodem jest spora liczba obrazów powstałych na przestrzeni zaledwie dziewięciu miesięcy pobytu ( m.in. „Latarnik”, „Jesień”, Pejzaż z uschniętym słonecznikiem”, „Las w Fontaineblau”, „Damy grające w bilard” - obraz o szokującym wówczas temacie), oprawione w czarne aksamitne ramy wystawił w Salonie Krywulta co wywołało swoistą sensację. W latach 1891-1892 spędzał po kilka miesięcy w Mokrej Wsi u Juliana Maszyńskiego oraz w sąsiednim Chrzesnem u Kotarbińskich. Malował wtedy „Łubin w słońcu”, Studium blondynki”, Dzieci w ogrodzie”(1891), „Mokrą Wieś”, z tego czasu pochodzą też: przepiękny pejzaż „W ogrodzie” (Muzeum Bytom), i „Brzegi Świdra”. W 1892 malował także mieniący się od błękitów „Nowy Świat”, oraz „Portret Ewy Kotarbińskiej” w ciemno karminowej sukni siedzącej w fotelu na tle żółtawej draperii. Wtedy też powstaje przepiękny portret kobiecy „Konwalia” oraz „Taniec szkieletów”. W okresie między 1892 a 1893 nastąpił zwrot w twórczości Podkowińskiego. „Taniec szkieletów” - ogromne fioletowożółte płótno, pełne kościotrupów i nagich kobiet, stanowiące swoistą odmianę sabatu czarownic stanowiło jedno z głównych dzieł symbolicznego okresu artysty, nie powróciło z wystawy w Chicago. W 1893 roku pojawiła się „Bajka” z królewną przykutą do skały i wilkami, „Ironia” z postacią kobiecą trzymającą serce. Jednocześnie Podkowiński tworzył impresjonistyczne pejzaże i portrety jak „Portret Feliksa Jasińskiego” - wielkiego przyjaciela artysty, ale też „Pejzaż z koniczyną” czy Krajobraz wiosenny” z Sobótki. Wreszcie zimą między 1893 a 1984 poprzedzony kilkoma studiami powstaje „Szał uniesień”, wystawiony wiosną 1894 roku w Zachęcie wzburzający sobą cały świat sztuki, będący najsilniejszym i najszczerszym aktem symbolizmu obraz, zostaje zniszczony przez artystę, ale naprawiony staraniem Feliks Jasińskiego.W latem 1894 Podkowiński po raz ostatni malował pejzaże wiejskie, powstaje grupa obrazów sygnowana pseudonimem artysty, m.in. „Staw w parku”, „Krajobraz z Rabachówki”, „Ogrodnika z taczkami” czy właśnie „Olszynka”. Ostatnim obrazem artysty był „Marsz żałobny” odnaleziony na sztaludze po jego przedwczesnej śmierci.Dojrzała twórczość Podkowińskiego przypada na okres zaledwie 4 lat między dwudziestym piątym a dwudziestym dziewiątym rokiem życia. W tym krótkim okresie wypowiedział właściwie wszystko, jego pozycja w sztuce przedstawia się jasno, obok Pankiewicza był pierwszym zdeklarowanym impresjonistą polskim i jednym z największych symbolistów. Jego wrażliwa i pobudliwa natura sprowadziła go pod wpływem osobistej tragedii na manowce sztuki, ale skojarzona z trafnym instynktem malarskim, jakiego dał dowody w okresie przedsymbolicznym, mogła była doprowadzić go z czasem do osiągnięć bardzo wysokiej próby.