Polswissart

David Eduard Steiner był szwajcarskim malarzem działającym w pierwszej połowie XIX wieku. Naukę malarstwa rozpoczął pod kierunkiem ojca, a od 1829 roku kontynuował ją w Akademii Monachijskiej. W 1837 roku powrócił do rodzinnego Winterthur. Początkowo wzięty portrecista, w 1840 roku zaczął malować pejzaże oraz obrazy o tematyce historycznej, których głównym tematem były mity założycielskie Szwajcarii. W 1853 roku wystawił w Monachium trzydzieści pastelowych portretów artystów. Dla biblioteki w Winterthur namalował obraz przedstawiający Ulricha Zwingli podającego Marcinowi Lutrowi rękę na znak braterskiej miłości (1856). Steiner tworzył dekoracje na uroczystości wojskowe, zawody gimnastyczne i strzeleckie. Wspólnie z Ludwigiem Voglem udekorował salę festiwalową z okazji 500-lecia przystąpienia Zurychu do Konfederacji (1851).

W 1844 roku Steiner namalował portret szwajcarskiego poety i pastora Salomona Toblera (1794-1878). Tobler był jedną z ważniejszych postaci dla XIX wiecznej historii Szwajcarii, jego dzieła poruszały tematykę historyczną a sam poeta brał czynny udział w wydarzeniach politycznych swojego kraju. Po śmierci żony w 1853 roku Salomon Tobler przeniósł się na stałe do Zurychu.

Steiner ukazał w portrecie poetę, w towarzystwie jednego z synów – Adolfa (1835-1910). Obydwaj przedstawieni zostali na tle górskiego pejzażu. W roku, w którym powstawał portret, Tobler był pastorem w położonej w górach miejscowości Embrach. Odziany w długi ciemny płaszcz, spod którego widoczny jest kołnierz białej koszuli, poeta został ujęty w pozycji siedzącej, zwrócony lewym bokiem do widza. Ze wzrokiem zwróconym przed siebie, prawą dłonią wskazuje ku ledwie widocznym w oddali zabudowaniom miasta. Ciekawą rolę odgrywa w kompozycji syn poety Adolf. Ukazany frontalnie względem widza, oparty jest na kolanach ojca, zapatrzony i zasłuchany w jego glos. W prawej ręce młodzieniec trzyma wieniec złożony z górskich kwiatów i klonowych liści. Wieniec symbolizuje honor, chwałę, zwycięstwo i osiągnięcia. W portrecie Salomona Toblera składa się on między innymi z kwiatów dziewięćsiłu, które symbolizują łączność pomiędzy człowiekiem, niebem i ziemią. Wieniec trzymany w ręku syna może wskazywać na chwałę jaka ma czekać zasłużonego poetę i pastora w przyszłości. Steiner ukazał Salomona Toblera jako mężczyznę w sile wieku, już doświadczonego i z dorobkiem twórczym a jednocześnie optymistycznie patrzącego w dal, w przyszłość, gotowego na dalsze wyzwania.

Oferowany portret klasycystyczny w swej formie, odpowiada nastrojom epoki oświeceniowej, w której nacisk kładziono na siłę rozumu i poznania, podkreślając wartość kształcenia myśli i ducha. Nurt sztuki portretowej XIX wieku w Europie skupiał się między innymi na uwypukleniu postaci zasłużonych dla rozwoju nauki i kultury zarówno w wymiarze ogólnonarodowym jak i lokalnym. Steiner, którego twórczość znajdowała się w orbicie wpływów niemieckich, był kontynuatorem zrodzonego w Niemczech klasycyzmu opartego na "szlachetnej prostocie i spokojnej wielkości", jak mawiał teoretyk J. J. Winckelmann. Przedstawienie Salomona Tobler, poety, pastora, działacza politycznego i społecznego, niewątpliwie mieści się w założeniach tamtej epoki. Oferowany portret autorstwa Davida Eduarda Steinera należy do jednego z najlepszych jego dzieł, znajdował się w kolekcji Muzeum w Winterthur, był kilkukrotnie reprodukowany.   

Warszawa, kolekcja prywatna
Zurich, Muzeum Winterthur
Zurich, własność Salomona Toblera

Zurich, Muzeum Winterthur

Ganz W., Die Familie Tobler von Zürich / 1626-1926, Zurych 1928, il. tablica XIV (jako Salomon Tobler 1794-1875 z synem Adolfem, obraz olejny autorstwa Ed. Steinera, Muzeum Winterthur)