8. Carl Begas - Madonna z dzieciątkiem, XIX w.
Opis obiektu
Carl Joseph Begas, właściwie Begasse, był niemieckim malarzem działającym w okresie między romantyzmem a realizmem. Urodzony w Belgii, po przeprowadzce rodziny do Kolonii w 1802 roku otrzymał Begas pierwsze wykształcenie artystyczne u rysownika i miniaturzysty Franza Katza. W 1813 roku studiował w Paryżu u Antoine'a Jeana Grosa u Johanna Petera Weyera, późniejszego architekta miejskiego Kolonii. Tutaj w 1814 roku dowiedział się o nim król pruski Fryderyk Wilhelm III, który od tamtej pory wspierał młodego artystę zleceniami i stypendiami. Begas przebywał w Paryżu do 1821 roku. W swoich pierwszych pracach poruszał wyłącznie tematykę chrześcijańską. W obrazie Chrystus na Górze Oliwnej, zakupionym przez pruskiego króla do berlińskiego kościoła garnizonowego, połączył elementy szkoły francuskiej z rygorem graficznym mistrzów staroniemieckich i niderlandzkich. W tym samym czasie ujawnił się wielki talent Begas jako portrecisty. Niemniej do najciekawszych wątków w twórczości niemieckiego artysty należą jego obrazy powstałe pod wpływem kontaktu ze środowiskiem Nazareńczyków.
W roku 1822 podczas podróży do Włoch zetknął się ze stowarzyszeniem utworzonym w Rzymie przez grupę młodych malarzy niemieckojęzycznych w 1809 roku, które za cel obrało sobie powrót do średniowiecznego ducha w sztuce. Reagując szczególnie przeciwko XVIII-wiecznemu neoklasycyzmowi, Nazareńczycy byli pierwszym skutecznym ruchem antyakademickim w malarstwie europejskim. Początkowo nazywali siebie "Bractwem Świętego Łukasza", na cześć średniowiecznej gildii malarzy, za patrona obrawszy sobie świętego, który rzekomo jako pierwszy namalował wizerunek Madonny. Nazwa "Nazareńczycy", która weszła do powszechnego użycia później, wywodzi się najprawdopodobniej od włoskiego słowa "I Nazareni", określającego osoby noszące długie, podobne do Jezusowych, włosy.
Nazareńczycy uważali, że wszelka sztuka powinna służyć celom moralnym lub religijnym. Podziwiali malarzy późnego średniowiecza i wczesnego renesansu i odrzucali większość późniejszego malarstwa propagowanego przez europejskie akademie, uważając, że porzuca ono ideały religijne na rzecz artystycznej wirtuozerii. Uważali również, że mechanicznej rutyny systemu akademii można uniknąć poprzez powrót do bardziej intymnej sytuacji nauczania wzorowanej na średniowiecznych warsztatach. Z tego powodu pracowali i żyli razem w duchu na wpół monastycznym zamieszkując stary konwent San Isidoro del Pincio. Sztuka Nazareńczyków, składająca się głównie z tematów religijnych wykonywanych w konwencjonalnym stylu naturalistycznym, charakteryzowała się złożoną kompozycją, dbałością o szczegół i umiarkowaniem kolorystycznym. Ich dążenie do szczerego wyrażenia głęboko odczuwanych ideałów wywarło istotny wpływ na późniejsze ruchy, zwłaszcza angielskich prerafaelitów z połowy XIX wieku.
Twórczość Begas pozostawała pod wpływem Nazareńczyków do 1827 roku. W tymże roku wystawa romantyków düsseldorfskich spowodowała zmianę jego stylu malowania. Begas odszedł od surowości stylu Nazareńczyków i zaczął malować swobodniej. W latach 40-tych XIX w. zbliżył się ku realizmowi i malarstwu rodzajowemu, jak również wykonywał na zlecenie króla portrety osób zasłużonych dla niemieckiej kultury. W 1846 roku Fryderyk Wilhelm IV mianował Begasa nadwornym malarzem Prus Królewskich.
W swoich obrazach historycznych i rodzajowych, jak również w ołtarzach i portretach Begas potrafił zharmonizować różne wpływy swoich studiów artystycznych w Paryżu i Rzymie, wnosząc w ten sposób pionierski wkład w rozwój berlińskiego malarstwa pomiędzy romantyzmem a realizmem.
Biogram artysty
Begas uważany jest za twórcę „berlińskiej szkoły malarstwa”, który wywarł decydujący wpływ na życie kulturalne Berlina pierwszej połowy XIX wieku. Utalentowany eklektyk o dużej wszechstronności, zawsze wiedział, jak dostosować się do zmieniających się poglądów artystycznych.
(Ruhmer E., Begas, Karl der Ältere, [w:] Neue Deutsche Biographie 1, 1953, s. 744-745)
Carl Joseph Begas, a właściwie Begasse, był niemieckim malarzem urodzonym w Belgii, protoplastą rodu, który przez ponad wiek oddziaływał artystycznie na środowisko Berlina. Swoje pierwsze próby malarskie rozpoczął po przeprowadzce rodziny do Kolonii w 1802 roku, pod okiem rysownika i malarza miniatur Franza Katza. Później kształcił się u Clemensa Augusta Philipparta, uczęszczając do liceum w Bonn. W 1813 roku przeniósł się na studia do Paryża. Jego mentorem stał się wówczas Antoine-Jean Gros, od którego zaczerpnął neoklasyczne zasady kompozycji i rysunku, w połączeniu z wczesno-romantyczną malarskością i ciepłą w tonach paletą barwną.
W swoim wczesnym okresie twórczym malował przede wszystkim obrazy o tematyce religijnej, wykazując jednocześnie wielki talent jako portrecista. Jego jednym z najważniejszych zleceniodawców stał się król pruski Fryderyk Wilhelm III, który wspierał go licznymi zamówieniami i stypendiami. Artysta wykonał dla niego m.in. „Chrystusa na Górze Oliwnej” do ołtarza dla berlińskiego kościoła garnizonowego, a także serię portretów osób odznaczonych medalem Pour le Mérite za zasługi w dziedzinie nauki i sztuki. W 1822 roku wyjechał na trzyletnie stypendium do Rzymu, gdzie zetknął się z kręgiem Nazareńczyków. Poznał też rzeźbiarza Bertela Thorvaldsena, z którym dzielił mieszkanie. Po powrocie, osiadł na stałe w Berlinie i założył pracownię przy Am Karlsbad 10. Został mianowany profesorem Pruskiej Akademii Sztuk Pięknych i skupił się na pracy dydaktycznej.
Zarówno w obszarze malarstwa historycznego i rodzajowego, jak i w swoich obrazach ołtarzowych oraz portretach, Begas potrafił pogodzić zróżnicowane wpływy studiów artystycznych Paryża i Rzymu. Tym samym wniósł pionierski wkład w rozwój malarstwa berlińskiego, pomiędzy okresem romantyzmu i realizmu. Około 1828 roku pod wpływem szkoły malarskiej w Düsseldorfie, uległ chwilowej zmianie stylistycznej i coraz częściej tworzył dzieła o nawiązaniu literackim lub historycznym, m.in. „The Lureley” (1835) oraz „Henryk IV w Canossie” (1836). Od lat 40. zaczęły silnie uwidaczniać się w jego sztuce tendencje realistyczne. Malował sceny rodzajowe i religijne. Jednak po części ze względów ekonomicznych, zawsze wracał do malarstwa portretowego, w którym osiągnął wyżyny swoich artystycznych umiejętności.
Nr katalogowy: 8
Carl Begas (1794 - 1854)
Madonna z dzieciątkiem, XIX w.
olej, deska / 85 x 60 cm
- Estymacja:
-
40 000 - 50 000 zł
8 659 - 10 823 EUR
10 102 - 12 627 USD
- Cena sprzedaży:
-
32 000 zł*
6 927 EUR
8 081 USD
Aukcja Dzieł Sztuki 19 października 2021
19 października 2021 godz. 19.00
Dom Aukcyjny Polswiss Art
ul. Wiejska 20, Warszawa
wystawa przedaukcyjna:
1 – 19 października 2021
Galeria Domu Aukcyjnego
ul. Wiejska 20, Warszawa