Polswissart

Repertuar tematyczny Ludwika Gędłka obejmował pejzaże, głównie podkrakowskie, sceny batalistyczne i rodzajowe epizody. Dobre opanowanie rysunkowego warsztatu i zmysł obserwacji pozwalały mu trafnie odtwarzać sylwetki galopujących koni, rozpędzone końskie zaprzęgi i ścierających się w walce jeźdźców. Niezaprzeczalna siła i piękno obrazów Ludwika Gędłka polega głównie na świetnie uchwyconej dynamice sceny i ekspresji postaci oddanej w drobiazgowy sposób, a także specyficznym połączeniu barwnym: zgaszonych zieleniach, brązach i szarościach.

Do rzadkości należą natomiast portrety autorstwa Gędłka. Oferowany obraz przedstawia wizerunek hrabiego Ferdynanda Walsina Esterhazego (1847-1923). Pochodzący z arystokratycznego rodu węgierskiego był oficerem armii francuskiej w latach 1870-1898. Zyskał rozgłos jako szpieg na rzecz Cesarstwa Niemieckiego i faktyczny sprawca aktu zdrady, o który niesłusznie oskarżono i skazano kapitana Alfreda Dreyfusa w 1894 roku. W 1895 roku pułkownik Georges Picquart odkrył, że to Esterhazy był autorem głośnej afery. Hierarchia wojskowa starała się zatuszować wydarzenia. Kilka miesięcy później dziennik „Le Figaro” opublikował fragmenty listów Esterhazy'ego do byłej kochanki, Gabrielle de Boulancy. W jednym z nich napisał: Gdyby pewnego wieczoru przyszedł ktoś, kto by mi powiedział, że jutro jako kapitan ułanów zostanę zabity przez szabrujących Francuzów, byłbym z pewnością zupełnie szczęśliwy. Po odkryciu i upublicznieniu dowodów przeciwko Esterhazy'emu, został on ostatecznie poddany w 1898 roku zamkniętemu procesowi wojskowemu, w którym oficjalnie uznano go za niewinnego. Emile Zola odpowiedział na ten afront, publikując swoje słynne J'accuse...! Esterhazy odszedł z wojska w stopniu majora w 1898 roku przypuszczalnie pod presją - i uciekł przez Brukselę do Wielkiej Brytanii, gdzie mieszkał w mieście Harpenden w Hertfordshire aż do śmierci w 1923 roku.

Tworzący w Wiedniu Ludwik Gędłek mógł mieć styczność z członkami rodu Esterhazy, którzy - pośród wielu posiadłości rozsianych po całym imperium austrowęgierskim - zamieszkiwali również w imperialnej stolicy. Zważywszy na rzadkość z jaką artysta podejmował tematykę portretową, bardzo możliwe jest, że portret ten został przez Gędłka wykonany na specjalne zamówienie. Przedstawienie na obrazie hrabiego Esterhazego jako dojrzałego mężczyzny może wskazywać na wykonanie portretu po jego odejściu ze służby wojskowej w 1898 roku. Praca ta stanowi niezwykłą ciekawostkę na tle twórczości Ludwika Gędłka. Postać hrabiego pokazana jest z pewnym psychologicznym zacięciem, świadczy o tym surowość zamyślonego, jakby nieobecnego spojrzenia, dobrze oddająca życiowy bagaż jaki przyszło mu nieść. Ciemna tonacja obrazu podkreśla wiek, rangę i powagę modela, a twarz jego, szlachetna lecz nosząca znamiona doświadczeń oddana została przez wiedeńskiego artystę z mistrzostwem. Pojawiające się bardzo sporadycznie na rynku antykwarycznym portrety pędzla Ludwika Gędłka wzbudzają zainteresowanie kolekcjonerów. Nie inaczej jest w przypadku oferowanego portretu, którego główny bohater nie tylko nie jest postacią anonimową ale którego fascynujący, epicki życiorys jest powszechnie znany.

Niemcy, kolekcja prywatna
Dobritz, aukcja 17.06.2017, poz. 37

Obrazy Gędłka charakteryzują się dobrym warsztatem, ciepłą, zgaszoną kolorystyką, realistycznym opracowaniem szczegółów krajobrazu.

(Wielka Encyklopedia Malarstwa Polskiego, wyd. Kluszczyński, Kras. 154.)

Malarz, przedstawiciel realizmu. Studia artystyczne odbył w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych (1861- 1872), pod kierunkiem Władysława Łuszczkiewicza. W 1873 roku otrzymał stypendium, które pozwoliło mu na wyjazd z polski, aby kontynuować naukę. Swe umiejętności malarskie doskonalił w wiedeńskiej akademii w pracowniach Eduarda Peithnera Lichtenfelsa i Carla Würzingera (1872-1877). Z miastem związał się aż do swojej śmierci. Debiutował w 1863 roku na wystawie w Krakowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych. W późniejszych latach prezentował swoje prace tam i w lwowskim TZSPS wielokrotnie (1863, 1866-67, 1972, 1876, 1888). Wystawiał również w Salonie Krywulta w Warszawie, a także w Dreźnie w latach 1882-90. Repertuar tematyczny artysty obejmował pejzaże, głównie podkrakowskie, sceny batalistyczne i rodzajowe epizody. Dobre opanowanie rysunkowego warsztatu i zmysł obserwacji pozwalały mu trafnie odtwarzać sylwetki galopujących koni, rozpędzone końskie zaprzęgi i ścierających się w walce jeźdźców. Niezaprzeczalna siła i piękno obrazów Ludwika Gędłka polega głównie na świetnie uchwyconej dynamice sceny i ekspresji postaci oddanej w drobiazgowy sposób, a także specyficznym połączeniu barwnym: zgaszonych zieleniach, brązach i szarościach. Największą popularność przyniosły mu kompozycje, w których pojawiały się konie. Były to sceny batalistyczne oraz rodzajowe, często na jego obrazach pojawiali się Kozacy. Malował precyzyjnie, niemalże fotograficznie, co zjednywało mu wymagającą publiczność wiedeńską. Obrazy Gędłka znajdują się w wielu polskich i zagranicznych kolekcjach m.in. w Muzeum Narodowym w Warszawie, Polskim Muzeum w Chicago oraz we Lwowskiej Galerii Obrazów.