Polswissart

On nas przyjmie z powrotem w miłości, On zakryje nasze nieprawości. Wrzuci Pan wszystkie ich grzechy w głębiny morskie.

Micheasz (7:19)

Oferowany obraz, który powstał podczas pierwszego pobytu artysty w Paryżu w latach 20., jest kwintesencją sztuki jaka dominowała polskie środowisko twórców zamieszkujących stolicę Francji. Dobrzycki podjął w nim temat związany silnie z kulturą żydowską – scena ukazuje bowiem obrzęd wrzucania okruchów do wody, zwany Taszlich.

Pierwszego dnia Rosz Ha-szany (określającego początek roku w kalendarzy żydowskim) Żydzi tradycyjnie udają się do zbiornika z wodą, najlepiej takiego, w którym znajdują się ryby, i symbolicznie zrzucają z siebie grzechy. Ceremonia Taszlich obejmuje czytanie źródłowego fragmentu tej praktyki, ostatnich wersów z proroka Micheasza (7:19): On nas przyjmie z powrotem w miłości, On zakryje nasze nieprawości. Wrzuci Pan wszystkie ich grzechy w głębiny morskie. Fragmenty Psalmów, szczególnie Psalmu 118 i Psalmu 130, wraz z błaganiami i kabalistyczną modlitwą z nadzieją, że Bóg potraktuje Izrael z miłosierdziem, stanowią istotną część obchodów nowego roku.

Zwyczaj ten rozwinął się około XIII wieku i rozpowszechnił się pomimo sprzeciwu rabinów, którzy obawiali się, że przesądni ludzie uwierzą, że tashlich, a nie wspólny wysiłek teshuvah, ma moc zmiany ich życia. Do praktyk związanych z Taszlich należą wrzucanie do wody okruchów chleba, symbolizujących grzechy, oraz potrząsanie szatami w celu rozluźnienia zła, które się do nich przyczepiło. Szczególne znaczenie ma obecność wody. Woda była postrzegana jako symbol stworzenia świata i wszelkiego życia. Królowie izraelscy byli koronowani w pobliżu źródeł, co sugerowało ciągłość, podobnie jak niekończące się zwierzchnictwo Króla Królów. Ponieważ prorocy Ezechiel i Daniel otrzymali objawienie w pobliżu wody, postrzegano ją jako miejsce, w którym można odnaleźć Bożą obecność. Jako element oczyszczenia, woda reprezentuje również możliwość oczyszczenia ciała i duszy oraz obrania nowego kursu w naszym życiu.

Belgia, kolekcja prywatna
Campo & Campo, aukcja 20.10.2015, poz. 102

Z polskich korzeni wyniósł Dobrzycki poczucie konkretu, natury i zmysłowości. Paryż nauczył go, jak się doskonalić w subtelnym rysunku. – Yves Sjöberg
(Sjöberg Y., Zygmunt Dobrzycki, Galerie Simone Badinier, 9-31 października 1959)

Zygmunt Dobrzycki urodził się 1896 roku w staropolskiej rodzinie ziemiańskiej. Edukację artystyczną rozpoczął w Kijowie, przenosząc się następnie do Petersburga i Moskwy. W wieku dwudziestu sześciu lat zawitał do Warszawy, zapisując się na studia do Szkoły Sztuk Pięknych i jednocześnie na Wydział Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Naukę przerwał po roku i wyjechał do Paryża, chcąc czerpać inspirację z kipiącej ideami awangardy, a przede wszystkim z nowatorskich nurtów w sztuce, które odpowiadały jego otwartej na nowe doświadczenia wrażliwości. Przemieszczał się między Montparnasse, będącym wówczas centrum życia artystycznego a prowansalskim Saint-Paul-de-Vence, gdzie zetknął się ze sztuką Cézanne'a i Van Gogha. Wyjeżdżał także wielokrotnie do Belgii, gdzie w 1929 roku miał indywidualną wystawę, która przyniosła mu rozgłos i sukces.

W poszukiwaniu natchnienia, Dobrzycki czerpał z dzieł pisarzy, poetów, malarzy, rzeźbiarzy i muzyków z każdego zakątku świata, których zgromadził pod jednym niebem Paryż, a którzy dali początek Szkole Paryskiej. Utrillo i Soutine, Kisling i Zadkine, Paul Valéry i Gide, Giono i Honegger – mieli wielki wpływ na wczesny etap twórczy malarza. We Francji artysta odkrył dla siebie fowizm i kubizm, które ukierunkowały jego sztukę. „Z polskich korzeni wyniósł Dobrzycki poczucie konkretu, natury i zmysłowości. Paryż nauczył go, jak się doskonalić w subtelnym rysunku” – pisał Yves Sjöberg (Sjöberg Y., Zygmunt Dobrzycki, Galerie Simone Badinier, 9-31 października 1959).

W latach 30. uczestniczył w wystawach odbywających się w Brukseli, Antwerpii oraz w paryskiej Galerii l’Atelier Française. W 1937 roku otrzymał złoty medal na międzynarodowej wystawie „Sztuka i technika”, a w 1946 roku został zaproszony do udziału w pokazie polskiej sztuki nowoczesnej w Musée d'art moderne w Paryżu. Dołączając do grupy trzydziestu wybranych twórców, znalazł się obok takich słynnych nazwisk jak Olga Boznańska, Tytus Czyżewski czy Roman Kramsztyk, a także przedstawicieli młodszego pokolenia, jak Jan Cybis, Zbigniew Pronaszko czy Artur Nacht-Samborski.