Polswissart

Warszawa, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Luksus Przetrwania. Dominik Lejman, 22.04-19.06.2000

Luksus Przetrwania. Dominik Lejman [katalog wystawy], red. Szabłowski S., wyd. Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa 2000, s. nlb.

Dominik Lejman jest twórcą, którego trudno zaszufladkować do jednego medium artystycznego. Tworzy zarówno „wideo freski” i wielkoformatowe projekcje w przestrzeni publicznej (m.in. stałe instalacje w szpitalach w Nowym Jorku i w Cleveland) jak i posługuje się tradycyjną techniką malarstwa. Lejman łączy swoje zamiłowanie do sztuki wideo z obrazami na płótnach wyświetlając projekcje na syntetycznych obrazach. O twórczości Dominika Lejmana w książce wydanej przez Galerię Labirynt możemy przeczytać: Dominik Lejman jest zainteresowany przede wszystkim obrazem człowieka, któremu przygląda się bez mentorskiego zacięcia. Artysta skupia się na kondycji ludzkiej we współczesnym świecie, zarówno w sensie duchowym – w wymiarze jednostkowego doświadczenia człowieka postawionego w obliczu czasu, sił natury, ograniczeń ciała – jak i w odniesieniu do jego miejsca w systemie społecznym (Dominik Lejman, wyd. Galeria Labirynt, Lublin 2013, s. 6). Jednym z najbardziej rozpoznawalnych dzieł twórczości artysty jest projekt realizowany w ramach europejskiego programu Culture 2000. Lejman wyświetlał na ścianach szpitala dziecięcego w Brukseli, Paryżu, Madrycie i Warszawie projekcje wideo ze zwierzętami. Ten gest w kierunku najmłodszych był kontynuowany w kolejnych miastach. Zainteresowanie projekcją przeniósł artysta również na malarstwo sztalugowe. W rozmowie z Moniką Masłoń i Stefanem Paruchem opowiadał o tym doświadczeniu: „Potem weszły w użycie projektory wideo i pomyślałem, że mogę zamknąć obraz w architekturze, w miejscu bez wyjścia, gdzie istnieje projekcja i obraz jednocześnie. Zapis wideo będzie nie tyle dopełniał, co stanie się kolejnym laserunkiem, półprzezroczystą warstwą malarską. Tak jak Warhol stosował w obrazie sitodruk, tak ja mogę w swojej sztuce stosować projekcję. Z perspektywy tych dwudziestu pięciu lat nadal konsekwentnie czerpię przyjemność z tego formalnego zabiegu. Mam poczucie, że nie jest to pusty trik, ale mechanizm, który pozwala mi powiedzieć rzeczy, których inaczej może bym nie był w stanie”. Dominik Lejman z powodzeniem i konsekwencją łączy te dwie dyscypliny, kierując filmowe projekcje na abstrakcyjne minimalistyczne obrazy albo architekturę. Podłoże nie służy tu za ekran. Jest integralną częścią obrazu, którego faktura współgra z rzuconą nań projekcją. Filmowe sekwencje adaptują się do malarskiej bądź architektonicznej kompozycji, która staje się scenografią. Realizowany w jej obrębie scenariusz determinowany jest wprost przez „krajobraz” namalowanych na płótnie, bądź realnych w przestrzeni, linii i płaszczyzn. Projekcje puszczane w zapętleniu bądź zjawiające się na krótko i znikające, wciągają do gry widza. Powstaje niepokojący obraz żywych istot poddanych rozmaitym rytmom czasu i uwięzionych w geometrii.

Artysta urodził się w 1969 roku w Gdańsku. Jest absolwentem tamtejszej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych wydziału Malarstwa i Grafiki. W latach 1993-1995 kontynuował naukę w Royal Collage of Art w Londynie, gdzie zdobył tytuł Magistra Sztuki. Dyplom uzyskał w 1996 roku na Gdańskim ASP. Swoją drogę akademicką kontynuuje na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu, gdzie prowadzi pracownię malarską od 2005 roku. W 2001 roku został laureatem Paszportu „Polityki” a w 2018 Berlin Art Prize przyznawaną przez Akademie der Künste. Jest stypendystą m.in.: RCA, Fundacji Kościuszkowskiej, Trust for Mutual Understanding, Location 1 w Nowym Jorku i Ministerstwa Kultury RP. Jego prace są wystawiane na licznych wystawach w kraju i za granicą m.in. w Nowym Jorku, Brukseli i Düsseldorfie. Eksponował swoją twórczość na Biennale Architektury w Wenecji 2004, ‚Sanguine’ w Fondazione Prada (2019). Prace Lejmana są w kolekcjach Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Muzeum Sztuki w Lodzi oraz w licznych prywatnych zbiorach. Swoje życie Dominik Lejman dzieli pomiędzy Berlin a Poznań.