Polswissart

Oferowany obraz „Uchodźcy” przedstawia grupę ludzi podążających wiejską drogą przez bezkresne zaśnieżone pola. Starcy, chłopki, dzieci – wszystkie postaci zerkają z trwogą w oczach, w oddali widoczny jest zarys kolejnych grup wędrowców, co może wskazywać, że przedstawiona grupa stanowi tylko część większego exodusu. Hulewicz ukazuje dramatyczne położenie ludzi, których wydarzenia I wojny światowej zmusiły do opuszczenia domów. Zimowy pejzaż pola bitewnego, z kołującymi nadeń ptakami, podkreśla grozę przedstawienia.

Jest to jedna z najciekawszych kompozycji autorstwa Hulewicza, zachowanych do dnia dzisiejszego. Przede wszystkim pochodzi z okresu działalności twórczej artysty, z którego nieznane są właściwie inne jego obrazy. Płótno namalowane zostało w 1915 roku, poprzedzając tym samym zwrot w twórczości Hulewicza, który od realizmu przejdzie do ekspresjonizmu i formizmu. Obrazy z cyklu „Ludzie bezdomni”, Hulewicz pokazał na indywidualnej wystawie w TPSP w Poznaniu w 1916 roku.  „Jako kolejne otwarte zostały 1 lutego wystawy indywidualne Jerzego Hulewicza i Aleksandra Augustynowicza, malarza z Zakopanego. Hulewicz wystawił portrety, pejzaże, a przede wszystkim obrazy o tematyce pacyfistycznej (tryptyk i cykl Ludzie bezdomni), które wzbudziły duże zainteresowanie zachowawczej krytyki oraz publiczności. Zostały one sprzedane, dochód zaś został przeznaczony dla ofiar wojny (Malinowski J., Sztuka i nowa wspólnota: Zrzeszenie Artystów „Bunt” 1917-1922, Wrocław 1991, s. 20). Wystawa zebrała pozytywne recenzje, o oferowanym obrazie pisał m.in. „Dziennik Poznański” (nr 26, s. 4): „W ‘Uchodźcach’ jest wielka staranność w traktowaniu figur. Ich układ wyborny i wspaniały nastrój, przytem uderza miękkość tonu”. O popularności kompozycji świadczą nie tylko komentarze w prasie ale również reprodukcja w dodatku do „Przewodnika Katolickiego” („Dom Rodzinny”), wydawanego przez Księgarnię św. Wojciecha w Poznaniu.   

Wrocław, kolekcja prywatna
Szwecja, zakup na rynku aukcyjnym (2012)
Poznań, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych (1916)

Poznań, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych, Zbiorowa wystawa dział Jerzego Hulewicza i Aleksandra Augustynowicza, 1916

"Dom Rodzinny" (dwutygodniowy bezpłatny dodatek do "Przewodnika Katolickiego"), R. VII, 1916, nr 6.
Pocztówka wydana przez Księgarnię Św. Wojciecha w Poznaniu [b.d.]

Jerzy Hulewicz był artystą wszechstronnym - malarzem, grafikiem, rzeźbiarzem, pisarzem, dramaturgiem, zajmował się również witrażownictwem oraz sztuką użytkową. Studia odbył w Krakowie (1904-1906), Paryżu (1907-1910) oraz Monachium (1916). Po śmierci ojca w grudniu 1910 roku osiadł na dłużej w rodzinnych Kościankach, gdzie pozostał do 1926 roku. Związany z Poznaniem, prezentował swoje malarskie prace na cyklicznych wystawach organizowanych przez TPSP, aktywnie uczestniczył w pracach tego Towarzystwa, zaangażowany był w działalność niepodległościową. Wraz z braćmi założył w 1916 roku spółkę wydawniczą „Ostoja” oraz wydawał czasopismo „Zdrój”, które miało znaczący wpływ na rozwój polskiej sztuki awangardowej. Hulewicz był również członkiem założycielem grupy „Bunt” działającej w latach 1918-1920 w Poznaniu. Od 1926 roku mieszkał w Warszawie, a także na Wołyniu. W 1936 roku osiadł na stałe w stolicy, tam też zmarł w czasie okupacji niemieckiej, w 1941 roku.

Choć uznaje się, że większość spuścizny po Jerzym Hulewiczu przepadła podczas Powstania Warszawskiego, możliwe jest wyznaczenie kilku zasadniczych etapów w twórczości artysty. Początkowo, do ok. 1916 roku, dominuje w malarstwie Hulewicza realizm z elementami symbolizmu i ekspresjonizmu. Z tymi tendencjami zetknął się artysta podczas swoje kilkuletniego pobytu w Paryżu. Okres dojrzałej twórczości, od ok. 1916-1917 roku, naznaczony jest odrzuceniem realistycznej maniery i konsekwentnie podejmowanymi problemami charakterystycznymi dla poszukiwań awangardowych.