Polswissart

Nie pracował według scenariusza czy jakiejś z góry przyjętej koncepcji. Zmieniał pomysły w zależności od tego z kim pracował, co zobaczył. Działał w podobny sposób jak Franz Kline organizował
swoje kompozycje, w których przestrzeń powstaje między uderzeniami pędzla. Praca wynika z dynamiki sytuacji, a nie z przyjętych założeń.

– Robert C. Morgan (Rozmowa z magazynem Szum 27.04.2017)

Ryszard Waśko swoją działalność artystyczną rozpoczął w latach 70. jako członek awangardowej grupy artystycznej Warsztat Formy Filmowej, powołanej w ramach koła naukowego łódzkiej Szkoły Filmowej. Jest artystą konceptualnym, którego twórczość poprzez swoje relacje międzyrodzajowe i intermedialne wymyka się jednoznacznym ramom. Niekonwencjonalność i radykalność jego dzieł wciąż stanowi wyzwanie interpretacyjne dla współczesnych historyków sztuki.

Ze względu na wykształcenie w dziedzinie filmu i charakterystyczne dla wczesnego okresu twórczego eksperymenty z wideo, prace malarskie Waśki zaczęły powstawać stosunkowo późno – dopiero w latach dwutysięcznych. Spektrum poruszanych przez niego tematów jest niezwykle szerokie, a źródła inspiracji sięgają od mistrzów renesansowych przez telewizję, aż po nowe media. Artysta rzuca wyzwanie nowoczesnym, nietrwałym obrazom medialnym tworząc prace, w których migawki podpatrzone w telewizyjnych niusach, filmach, Internecie czy grach komputerowych są zamrożone na powierzchni płótna. W ten sposób artysta wyciąga widziane na ekranach sceny, poświęca im czas, odtwarzając je i nadając im zupełnie innego znaczenia.

Publiczność przyzwyczajona do kontemplacji dzieł malarskich, nie traktuje ich konsumpcyjnie tak, jak obrazy wyświetlane w telewizji czy Internecie. Malarstwo Waśki ma perfekcyjnie rozmyte kontury, nie sposób znaleźć tam ostrych kontrastów i przejść kolorystycznych. Ciekawą refleksję na ten temat prezentuje Claudia Wahjudi w “Kunstforum”: „W pracach olejnych „Narcyz” (2010) czy „Skowyt” (2013) obrazy przemocy z telewizji, Internetu i gier komputerowych łączą się z przedstawieniami dawnych mistrzów. Rozmyte motywy na dużych formatach można zobaczyć tylko z daleka, co można odczytać jako przypowieść: Rozpoznajemy szerszy obraz tylko wtedy, gdy trzymamy się z daleka od najświeższych wiadomości”. Waśko tworzy rozmyte obrazy przedstawiające codzienne życie, wraca do wspomnień z dzieciństwa i maluje je zasłonięte mgłą minionego czasu. Ludzka pamięć często okłamuje rzeczywistość, dlatego artysta maluje obrazy pozbawione konturów. Dzięki temu daje widzom margines niedopowiedzenia pozwalający na własną interpretację.

W pracach Waśki widoczne jest niezwykle konsekwentne zainteresowanie tym, jak doświadczamy świata, analizowanie specyfiki mediów, poprzez które jest on nam dostępny, śladów, jakie to doświadczenie pozostawia.

(Krajewski M., Piękno sztuki [w:] Ryszard Waśko. Piękno idei, Mazowieckie Cenrum Sztuki Współczesnej Elektrowni w Radomiu, Radom 2021, s. 15.)

Urodził się w Nysie w 1947 roku. Jest absolwentem Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Jako student, a później wykładowca akademicki był jednym z głównych aktorów awangardowej grupy Warsztat Formy Filmowej. W latach 70. zrealizował eksperymentalne filmy, fotografie i wideo, które znalazły się w kanonie światowej sztuki konceptualnej. Od lat 80. zajmuje się malarstwem, a także rzeźbą, instalacją i performansem. Mieszka i pracuje w Berlinie. Brał udział m.in. w Documenta w Kassel, Biennale de Paris, Sydney Biennale, Paris Photo i Biennale Sztuki w Wenecji. Jego prace były wystawiane w Polsce (SCW Zamek Ujazdowski, Mocak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Zachęta Sztuk Pięknych, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie) oraz za granicą: MoMA (Nowy Jork), Centre Pompidou (Paryż), Tate Modern (Londyn), Kunstwerke (Berlin), Stedelijk Museum (Amsterdam), Martin Gropius-Bau (Berlin). Dzieła Ryszarda Waśki zostały zakupione m.in. do National Gallerie oraz Neuer Berliner Kunstverein w Berlinie, Cinema Museum w Brukseli, Bauhaus Museum w Dessau, Haifa Museum of Art w Izraelu, Wilhelm-Hack-Muzeum w Ludwigshaven, LUX Collection w Londynie, Electronic Arts Intermix w Nowym Jorku, Cinédoc i Centre Pompidou w Paryżu oraz do World Bank Contemporary Art Collection, Peter C. Ruppert Collection, Bank Austria Creditansalt Art Collection, Dresdner Bank Art Collection. W latach 1981-2010 był inicjatorem, realizatorem oraz kuratorem międzynarodowych wydarzeń artystycznych, z których cykl wystaw „Konstrukcja w Procesie” oraz Biennale Sztuki w Łodzi należą do najważniejszych wystaw sztuki współczesnej w Polsce ostatnich 50 lat.

Od 1990 roku był dyrektorem artystycznym PS1 w Nowym Jorku (obecnie MoMA). W 1993 roku założył Międzynarodowe Muzeum Artystów, które prowadził do 2000 roku. W 1997 roku został obrany prezydentem prestiżowego International Artists Forum (IKG). Wykładał na wielu renomowanych uczelniach, m.in. w St. Martins School od Art w Wimbledonie, Hochschule der Künste w Berlinie, Freie Kunstakademie w Essen oraz w Valand School of Fine Arts w Göteborgu, gdzie w latach 2004-2005 był profesorem. Ryszard Waśko jest trzykrotnym stypendystą Fundacji Pollocka. Został odznaczony przez Prezydenta RP Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za działalność społeczną w latach 80. W 2009 roku otrzymał Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, a w 2017 roku prestiżową amerykańską nagrodę Francis J. Greenburger Award.