Polswissart

To były siermiężne, szare, socrealistyczne czasy, a ja jestem przekorna – szłam w kierunku zdobnictwa i tylko secesja się do tego nadawała! – Barbara Munzer

(wywiad dla Polswiss Art, 19.04.2023)

Pełne przepychu, biżuteryjne dzieła Barbary Munzer są niczym pomost między współczesnością a epoką fin de siècle’u. Nie tylko prowadzą oczywisty estetyczny dialog z takimi mistrzami secesji, jak Gustav Klimt czy Alfons Mucha, ale też poprzez swą przestrzenną formę oraz ozdobny charakter, przypominają jubilerską i złotniczą sztukę René Lalique’a i Petera Fabergé. Pozornie banalne materiały, takie jak metalowe blachy, druty i taśmy, a także szkło, ceramika czy emalia – w rękach artystki przemieniają się w cenne kruszce i szlachetne kamienie.

Prace Munzer to jednak coś więcej niż piękno i elegancja płynące z estetyki Art Nouveau. Za tą zewnętrzną szatą i fasadą przepychu kryją się bowiem historie wspaniałych, silnych, niezależnych kobiet. To aktorki, śpiewaczki i tancerki, muzy artystów, a także słynne kokoty – barwne postaci, tworzące świat Belle Époque. Mimo że były to tak nietuzinkowe osobowości, wręcz ikony tamtych czasów, pamięć o wielu z nich już dawno przeminęła. Munzer tymczasem wydobywa je z mroku zapomnienia, przywołując w tytułach swoich kompozycji. Tworzy osobliwy „Teatr postaci” – cykl obiektów przestrzennych, „sukni, które są biżuterią” (Szatkowska L., Suknia, która jest biżuterią, „Tygodnik Płocki”, nr 17 / 1373, 27.04.1999). A bohaterkami owego magicznego teatrum, zaklętymi w złoto-srebrnych, mieniących się szatach są m.in.: Mistinguett czyli królowa paryskiej rewii, występująca w Folies Bergère i Moulin Rouge; wielka gwiazda Comédie-Française Sarah Bernhardt, spoglądająca na nas z plakatów Alfonsa Muchy; słynna kobieta-szpieg czyli Mata Hari; czy Alma Mahler – żona kompozytora Gustava Mahlera i architekta Waltera Gropiusa, a muza i kochanka m.in. malarza Oskara Kokoschki czy księdza Johannesa Hollnsteinera. Do nich Munzer dołącza cały wachlarz kobiet-wampów, zmysłowych femme fatale różnych epok, ale także sięga po postaci kobiet-bohaterek, swoistych symboli siły, takich jak Joanna d’Arc, biblijna Judyta czy grecka bogini Pallas Atena.

„Teatr postaci” to nadzwyczajny projekt zainspirowany kobietami, stworzony ręką kobiety-artystki. W trwałym, mocnym materiale, jakim jest metal, Munzer wykuwa delikatne jedwabie sukni i drogie klejnoty, łącząc tym samym paradoks kobiecej natury. Płeć piękną cechuje bowiem z jednej strony eteryczność, zmysłowość i romantyzm, z drugiej zaś wyemancypowanie, a także odwaga oraz niezwykła siła i determinacja do działania i walki o swoje. I o tym, w całej elegancji secesyjnych form, przypomina Barbara Munzer.

Płock, Muzeum Mazowieckie w Płocku, Barbara Munzer: Teatr postaci, kwiecień - maj 1999.
Kraków, Pałac Sztuki, Teatr postaci - obiekty przestrzenne Barbary Munzer, lipiec 1999.

Barbara Munzer. Unique spatial objects of art. The Theatre of Figures, wyd. własne artystki, s. 12.

Barbara Munzer urodziła się w 1939 roku w Łodzi i tam ukończyła studia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych. Jej droga od uzyskania dyplomu w zakresie ubioru i biżuterii wiodła również przez inne dziedziny plastyki – malarstwo i grafikę. W 1966 została przyjęta w poczet członków rzeczywistych ZPAP. Prace jej były eksponowane na wystawach indywidualnych i zbiorowych oraz na pokazach mody. Powstały wtedy całe zestawy ozdób do kolekcji „Mody Polskiej” (udział w pokazach w latach 1968, 1970-75) i „Telimeny” (udział w pokazach w latach 1969-73). Od wielu lat Barbara Munzer tworzy duże formy dekoracyjne z metalu, wizje owadów oraz szaty. Oryginalne srebrzyste i złote rzeźby pod wspólnym tytułem "Teatr Postaci" pokazywała w Warszawie, Amsterdamie, Łodzi, Płocku, Hadze, Bochum, Borken, Krakowie. Prace Munzer znajdują się w Muzeum Secesji w Płocku oraz u kolekcjonerów prywatnych w kraju i zagranicą. Artystka nie poddaje się modom, kierunkom, „izmom” – hołduje zasadzie, że w sztuce liczy się pomysł, indywidualność i niezależność. Barbara Munzer tym właśnie zasłynęła na tle środowiska polskich artystów plastyków odnajdując własną ścieżkę na granicy świata mody i biżuterii. Współtworzy jedną z najciekawszych pracowni artystycznych Warszawy. Przestrzeń mieszcząca się w zacisznej kamienicy Śródmieścia, to bez wątpienia jedno z najbardziej oryginalnych a zarazem ostatnich tego typu miejsc w stolicy. Jak niewiele innych opowiada historię twórczości, której rzemieślniczy rodowód doskonale współgra z wykształceniem artystycznym. Jego właścicielka na stałe współpracuje z miejskim zespołem do spraw Warszawskich Historycznych Pracowni Artystycznych.