Polswissart

Hofman umiejscawiał tematy sakrum w bardzo bliskim otoczeniu prostych ludzi. Będące stałym motywem jego obrazów przydrożne kapliczki i zapomniane fi gury Chrystusa Boleściwego czy Matki Boskiej, wpisuje w bezkresny pejzaż wiejskiego pustkowia, przedstawiając na swoich obrazach moment zatrzymania się przy nich samotnych żebraków i wędrowców. U Hofmana nawet koronacja Matki Boskiej na Królową Nieba i Ziemi ma miejsce nie w niebiosach, ale właśnie gdzieś przy polnej drodze, w pniu starego drzewa obrosłym krzewem wisteri. Tutaj Chrystus i Bóg Ojciec są niczym ożywione na chwilę ludowe, niezgrabne, drewniane figury przyjmujące do swojego świata zmęczoną Marię, która właśnie w mistyczny sposób staje się częścią tej skromnej drewnianej kapliczki. W tej wielkiej chwili asystują jej dwa polne anioły, u których stóp kwitną dzikie bratki i irysy, i tylko dym kadzideł przypomina, że mamy do czynienia z sacrum.

Wlastimil Hofman urodził się w rodzinie polsko-czeskiej. We wczesnym dzieciństwie Hofmanowie przenieśli się do Krakowa, gdzie w latach 1895-1899 młody Wlastimil studiował w Akademii Sztuk Pięknych w pracowni Jana Stanisławskiego i Jacka Malczewskiego. Bardzo dużo podróżował, m.in. do Wiednia, Paryża i rodzinnej Pragi. W latach 20. powrócił do Krakowa. Założył pracownię przy ul. Spadzistej, wiele malował i wystawiał. Po wybuchu II wojny uciekł do czeskiego Kwasilowa na Wołyniu, a następnie udał się w podróż do Moskwy i Stambuły by ostatecznie na kilka lat osiąść w Jerozolimie. W 1947 roku przeprowadził się do Szklarskiej Poręby, do drewnianego domku zwanego odtąd „Wlastimilówką”, gdzie pozostawał do swojej śmierci w 1970 roku.

Kunszt artystyczny Hofmana ceniony był nie tylko w kraju, ale i poza jego granicami. W roku 1907 roku jako pierwszy Polak otrzymał nominację na członka Wienner Secession Galerie, a w 1921 roku został drugim (po Oldze Boznańskiej) polskim członkiem Societe Nationale de Beaux Arts w Paryżu. Jest uznawany za kontynuatora wyznaczonej przez Malczewskiego linii malarstwa symbolicznego, zarówno w zakresie podejmowanych motywów ikonograficznych, jak i stosowanej stylistyki oraz kompozycyjnych rozwiązań. Znamienny dla symbolistycznego nurtu pierwiastek baśniowy i mistyczny łączy się w malarstwie Hofmana z młodopolską fascynacją życiem wsi i społeczności chłopskiej. W twórczości artysty dominują przedstawienia lirycznych Madonn, młodych chłopek i dzieci, włóczęgów, uskrzydlonych aniołów i grających na fujarkach faunów. Silny pierwiastek religijny i baśniowy sprawiają, że świat realny miesza się ze światem fantastycznym. 

Zgodnie z nurtem symbolicznym Hofman często podejmował również motyw starości i młodości oraz temat życia jako wędrówki, którą rozpoczynamy w momencie narodzin. Do jednych z najbardziej ulubionych bohaterów malarstwa Hofmana należały dzieci, które w warstwie symbolicznej i alegorycznej często przedstawiał pod postacią aniołów, odwołując się w ten sposób do cnót niewinności i czystości. Obecność dzieci na płótnach artysty interpretowana jest również jako nawiązanie do szczęśliwości lat dziecinnych. Niewątpliwie jednak przedstawienia te nacechowane są silnym pierwiastkiem symbolicznym i nie brak w nich melancholii i zadumy. Tadeusz Dobrowolski, pisząc o korzeniach sztuki Hofmana wyraźnie wskazuje na tradycję i atmosferę, jaka panowała w Polsce końca XIX i początku XX wieku. Rozpoczynający wówczas karierę Hofman kształtował się pod wpływem burzliwych czasów. Jak podkreśla Dobrowolski Hofman należał do pomatejkowskiego pokolenia artystów, którzy negowali historyzm w malarstwie i szukali dla siebie nowych ścieżek rozwoju twórczego. Hofman odnalazł się w symbolizmie, w tej swoistej odmianie antropocentryzmu początku XX wieku, który na piedestał wyniósł duszę człowieka. Zatem, podobnie jak w sztuce Wojtkiewicza, Malczewskiego, czy innych przedstawicieli symbolizmu polskiego, w twórczości Hofmana ogromną rolę odgrywały tematy obrazu, niosące z sobą konkretne, często głębokie treści. Jednak warstwa symboliczna nigdy nie przesłoniła całkowicie fascynacji Hofmana rzeczywistością. Jak pisze Dobrowolski nośnikami symbolicznych treści „byli jednak zwykli ludzie, idealizowani chyba wyjątkowo” a „(…) symbolizm Hofmana jest bardzo ziemski, chciało by się rzec chtoniczny, odarty z brutalności, liryczny”. Malarstwo Hofmana pozostaje twórczością ciągle zaskakującą przez mnogość interpretacji, a niesione przez nią treści alegoryczne i symboliczne rodzą potrzebę pogłębiania studiów nad spuścizną artysty.