Polswissart

(…) historia kobiet portretowanych przez kobiety jest dosyć świeża. Jest to inna relacja niż wielkich mistrzów, którzy malowali modelki, muzy. Dla mnie jest to idea aktywnej muzy, czyli kobiety, która dzieli się swoim światem i spostrzeżeniami, interpretuje je na swój sposób. Jest to początek jej historii („her story”) w opozycji do „his story”. – Paulina Ołowska

(„Usta magazyn”, 2017/09, s. 39)

„Dans les volutes Pavilionesque” Pauliny Ołowskiej wpisuje się w cechującą twórczość artystki złożoną praktykę, która obejmuje malarstwo, kolaż, rzeźbę, wideo, instalację i performance. Ołowska płynnie przemieszcza się pomiędzy różnymi środkami wyrazu eksplorując bliską sobie tematykę wielowymiarowości współczesnej kobiety. Interesuje ją przede wszystkim historia doświadczeń i percepcji kobiet. U podstawy snutej przez Ołowską opowieści znajdują się miejsca związane z bohaterkami jej przedstawień, scenerią wystaw i jej osobistym doświadczeniem życia i pracy z dala od wielkomiejskiego szumu. Odwołując się do przeszłości wskrzesza historie czyniąc je zaskakująco aktualnymi.

Obraz „Dans les volutes Pavilionesque” w swoim tytule odwołuje się do pierwszej indywidualnej wystawy Pauliny Ołowskiej w Szwajcarii w 2013 roku. W Kunsthalle Basel artystka pokazała wówczas model naturalnej wielkości drewnianego pawilonu. Konstrukcja w swym zamyśle miała być przestrzenią ekspozycyjną, jak również miała służyć akcjom performance z pogranicza teatru i kabaretu – tematom bliskim artyscte. Mariaż sztuki i teatru, w polskiej sztuce po raz pierwszy eksplorowany przez Tadeusza Kantora w słynnej Cricotece, znalazł u Ołowskiej wyraz nie tylko w instalacjach, ale również w wydawanym od 2015 roku czasopiśmie „Pavilionesque”. Stworzony przez nią magazyn artystyczny poświęcony był różnym aspektom sztuki współczesnej i teatru. Stanowił również formę aktywnego archiwum, w którym gromadzone były niepublikowane materiały związane z teatrem, performansem i lalkarstwem: dokumentacja, fotografia i teksty.

Równolegle z wydaniem pierwszego numeru czasopisma powstał nawiązujący do niego tytułem obraz. Praca utrzymana jest w duchu współczesnej sztuki popularnej, do której przywiązanie Ołowska deklarowała wielokrotnie. Używając malarstwa i kolażu jako środków wyrazu, stworzyła swoisty teatr postaci na dwuwymiarowej przestrzeni płótna. Pierwszoplanową bohaterką uczyniła młodą, umalowaną i modnie ubraną dziewczynę, która z kieliszkiem wina w dłoni spogląda z nieskrywaną wyniosłością i pewnością siebie. Ołowska bawi się luksusową wizją, zaczerpniętą wprost ze stron kolorowych zachodnich magazynów, a jednocześnie zdaje się opowiadać o tęsknotach i ambicjach wielu kobiet. „Dans les volutes Pavilionesque” tylko przez chwilę emanuje kiczowatym luksusem. W ten charakterystyczny dla siebie, lekki i przewrotny sposób, Ołowska pozwala swoim bohaterkom opowiadać ich własną historię, prowokując zarazem do dyskusji na tematy niezmiennie aktualne.    

Poznań, kolekcja prywatna
Londyn, Pace Gallery

Londyn, Pace Gallery, Squelchy Garden Mules and Mamunas, 22 listopada 2023 – 6 stycznia 2024.
Aspen, Calodney Advisory Viewing Room, marzec 2023.
Jevnaker, Kistefos Museum, The Twist, Paulina Ołowska – Her Hauntology, 30 kwietnia – 16 października 2022.

Sztuka, którą się zajmuję, wymyka się łatwym kryteriom i to mi odpowiada. Zależy mi na konstrukcji własnego, autonomicznego języka. – Paulina Ołowska

(Alchemiczka, z Pauliną Ołowska rozmawia Monika Brzywczy, Magazyn „Usta”,  04/2021, s. 37)

Paulina Ołowska zajmuje się malarstwem, fotografią, robi filmy video, jest autorką akcji i projektów łączących artystyczne środki wyrazu z elementami sztuki użytkowej. Jej obrazy i instalacje znajdują się w kolekcjach Centre Pompidou w Paryżu, nowojorskiego MoMA czy Tate Modern w Londynie. Jest jedną z najbardziej rozpoznawanych artystek sztuki współczesnej.

Urodziła się w 1976 roku w Gdańsku. Początkowo, w latach 1995-96 studiowała w School of the Art Institute of Chicago (SAIC), następnie na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Była stypendystką wielu prestiżowych instytucji, m.in. Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Hadze (1998), Centro de Art Communication Visual w Lizbonie (1998/1999), Center of Contemporary Art w Kitakyushu (1999/2000) i Rijksakademie van Beeldende Kunsten w Amsterdamie (2001/2002).

Realizowane przez Paulinę Ołowską projekty charakteryzują się syntezą sztuk – artystka chętnie korzysta z różnych mediów, jak malarstwo, kolaż, instalacja, performance, moda czy muzyka. W 2002 roku zaprojektowała billboard dla Zewnętrznej Galerii AMS, promujący pozytywną utopijną ideę języka Esperanto – jako międzynarodowego narzędzia mającego pozbawić świat granic, nierówności i etnocentryzmu. W tym samym roku, w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie, przedstawiła indywidualny projekt „Romansując z awangardą”, w którym zestawiła ze sobą sztukę współczesną z malarstwem o zapomnianej, niechcianej estetyce. Z kolei w 2003 roku wraz z zaprzyjaźnioną malarką Lucy Mckenzie prowadziła w Warszawie przy ul. Chmielnej kawiarnię, która z założenia stanowiła artystyczny happening pod egidą Galerii Foksal. Było to miejsce spotkań towarzyskich i dyskusji, podczas których ścierały się ze sobą różnorakie poglądy na sztukę.

Kolejne projekty artystka realizowała w Nowym Jorku na wystawie „Architektura płci” (2003) i w Kunstverein Braunschweig (2004), natomiast w 2005 roku w Muzeum Abteiberg odtworzyła wnętrze nowojorskiego salonu fryzjerskiego z lat 20. Realizacjom zagranicznym towarzyszyły akcje artystyczne w Polsce – do jednej z głośniejszych należy rekonstrukcja towarzysko-artystycznego wydarzenia, zatytułowanego „Pożegnanie wiosny”, jakie miało miejsce w Zalesiu Górnym w 1968 roku. Happening zorganizowany wówczas przez Edwarda Krasińskiego i Ankę Ptaszkowską w jej rodzinnym domu został przez Ołowską odtworzony na zaproszenie CSW Zamek Ujazdowski (2006). Projekt ten zrealizowała wspólnie z Joanną Zielińską. Dla CSW w tym samym roku artystka wykonała również instalację filmową „Rainbow Bite”. W kolejnych latach wystawiała w londyńskim Cabinet Gallery i Camden Art Centre (2006 i 2009), nowojorskim Metro Gallery (2007) oraz na Biennale w Berlinie (2008). Swoje działania twórcze poświęcała postaciom sztuki polskiej takim jak Zofia Stryjeńska czy Alina Szapocznikow.

Szczególne miejsce w działalności Ołowskiej zajmują neony, ich estetyka i poetyka. Zaangażowana jest w ratowanie starych zapomnianych instalacji świetlnych (neon „Siatkarka” przy placu Konstytucji w Warszawie), jak również tworzy własne projekty, m.in. mówiący neon dla Muzeum Sztuki Nowoczesnej (2009). Za sprawą artystki w 2009 roku w austriackim Grazu pojawiły się trzy repliki warszawskich neonów: krowy mrugającej okiem, ludowych babuszek i bukietu kwiatów. Do realizacji tego projektu Ołowska zaangażowała tę sama firmę, która w latach 60. wykonała pierwowzory dla Warszawy.

W ostatnich latach artystka zbiera plon swoich zaangażowanych działań – w 2010 roku została zaproszona do Wattis Institute for Contemporary Art w San Francisco na pobyt rezydencjonalny, a w 2014 roku otrzymała prestiżową nagrodę Kunstpreis Aachen Award. Do tej pory tylko jeden Polak – Paweł Althamer – mógł się poszczycić tym wyróżnieniem. W 2014 roku miała miejsce wystawa Ołowskiej pt. „Czar Warszawy” w warszawskiej Zachęcie, a rok później artystka pokazywała swoje prace w Ludwig Forum w Akwizgranie. W ramach serii performansów BMW Tate Live wystawiła w Londynie sztukę Witkacego pt. Matka”, podczas której jedno z pomieszczeń Tate Modern zaadaptowała na pokój w stylu zakopiańskim. Ponadto uczestniczyła w wystawach w Modenie (Galeria Civica, 2016) i Nowym Jorku (Metro Pictures, 2018). W latach 2018-2022 zasiadała w Kapitule Nagrody Sztuki im. Marii Anto i Elsy von Freytag-Loringhoven. Obecnie prowadzi Dom Twórczy Kadenówka w Rabce-Zdrój, gdzie zaprasza artystów do wspólnej pracy twórczej.