Polswissart

Zdanie „Sell the house, sell the car, sell the kids” pochodzi z oscarowego filmu „Czas Apokalipsy” z 1979 roku w reżyserii Francisa Forda Coppoli, będącego adaptacją opowiadania Josepha Conrada „Jądro ciemności” i przenoszącego historię w rzeczywistość wojny w Wietnamie. Zapisane w liście hasło, zostaje wysłane do domu przez głównego bohatera, który przebywając w dżungli – wpada powoli w szaleństwo.

W swojej kompozycji „Sell the house…” z 2015 roku Radek Szlaga dokonuje świadomego zawłaszczenia, powtarzając nie tylko kinową frazę, ale przede wszystkim malując obraz w obrazie. Słynny cytat uwiecznił już wcześniej w swojej pracy amerykański artysta, Christopher Wool. Znany ze swoich „obrazów słownych”, malarz w 1988 roku zapisał pochodzące z filmu zdanie – czarnymi, dużymi literami na białej płycie o wymiarach 213,4 x 182,9 cm. Krój czcionki upodobnił do tej przyjętej przez armię amerykańską po II wojnie światowej.

Bawiąc się konwencją, Szlaga powraca do pracy Woola, odtwarzając ją w mniejszym formacie i wkomponowując ją w swoje płótno z fotograficzną dokładnością. „Nagle jesteśmy w tym samym czasie blisko i daleko od Konga, podczas gdy Szlaga bada, jak tekst ten zakorzenił się w naszej zbiorowej wyobraźni i do czego Conrad nawiązywał w swoim klasycznym wersecie: »Zgroza, zgroza«” (Steverlynck S., Radek Szlaga. All the Brutes [tekst towarzyszący wystawie], Harlan Levey Projects, Belgia 2015). Militarna stylistyka dzieła amerykańskiego malarza staje się dla polskiego artysty jedynie przyczynkiem do całego cyklu pt. „All the Brutes”, oscylującego wokół książki Conrada i haseł z filmu Coppoli. Szlaga eksploruje w nim belgijski kolonializm, afrykańską historię i polską tożsamość.

własność artysty

Szlaga to malarz wielowątkowy, nadpobudliwy i gorączkowy. W przestrzeni jego sztuki cichnie dyskurs o kryzysie malarstwa; zapominamy o złych przeczuciach, że wszystko już zostało zrobione i nie ma nic więcej do namalowania. Przeciwnie, ma się wrażenie, że przedstawianie, powtarzanie przestawień, przepracowywanie ich, przemalowywanie wizerunków jest kwestią najpilniejszą. Gdzieś między decyzją o niedokończeniu obrazu a pokusą, by na jednym płótnie zrobić dwa, trzy, a może nawet dziesięć obrazów, Szlaga realizuje najbardziej spełniony projekt malarski w sztuce polskiej od czasów Wilhelma Sasnala.

(Szabłowski S., Ja tu tylko maluję (w szarej strefie), w: „Artpunkt” nr 25, wyd. Galeria Sztuki Współczesnej w Opolu, Opole 2015, s. 27.)

Radosław Szlaga urodzony w Gliwicach absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu, na co dzień tworzy i mieszka w Detroit oraz w Brukseli. Szlaga jest bardzo wszechstronnym artystą, nie trudni się tylko malarstwem, ale tworzy także grafiki oraz instalacje, a jego prace są przepełnione inspiracjami z różnorodnych kultur: od Europy przez Afrykę po Amerykę Północną i południową. W jego twórczości można także zauważyć chłopięce inspiracje, wpływ współczesnej popkultury, sztuki oraz kinematografii. Jego przeprowadzka do Detroit sprawiła, że zauważył zderzenie iluzorycznego wyobrażenia amerykańskiego snu i podupadłego miasta, które znacząco od niego odbiegało. Ta refleksja sprawiła, że widać w jego pracach prześmiewcze przedstawienie kapitalizmu. Szlaga skupia się także na przedstawianiu ludzi zepchniętych na margines społeczny, mniejszości rasowych oraz kulturowych. Nie bacząc na polityczną poprawność artysta nie boi się tematów trudnych czy kontrowersyjnych. W maju 2007 roku zaczął współtworzyć artystyczną grupę „Penerstwo” wraz z innymi studentami Poznańskiej Akademii Sztuki takimi jak Wojciech Bąkowski, Piotr Bosacki, Tomasz Mróz, Konrad Smoleński, Magdalena Starska i Iza Tarasewicz. Nazwa tej grupy jest poznańskim regionalizmem, który ma zarówno konotacje negatywne, kojarzące się z człowiekiem niekulturalnym, niezwracającym uwagi na istotę zasad społecznych, ale także pozytywne, wiążące „penera” z człowiekiem posiadającym „respekt ulicy”, jak pisze Bosacki, jeden z założycieli grupy: „za określeniem powierzchownie pejoratywnym, kryje się pewna nuta podziwu”. Sztuka Penerstwa ma mówić sama za siebie i mieć prosty, wręcz niedojrzały przekaz. W tym samym roku Szlaga przedstawił swoje prace na wystawie „Freedom Club”. Nazwa ta nawiązuje do fikcyjnej organizacji, którą reprezentował Ted Kaczyński (Unabomber), która przez niemal 20 lat terroryzowała Amerykę. Artysta stara się zrozumieć i na nowo zinterpretować założenia, które miałyby stać za anarchoprymitywnym pojęciem Freedom Club’u opisywanego przez Teda Kaczyńskiego. Tym samym wraca do swoich korzeni i przedstawia zestawienie polskiej postkomunistycznej prowincji z postkapitalistycznym Detroit. Wiosną 2012 roku Szlaga wybrał się wraz z Honzą Zamojskim statkiem towarowym z Antwerpii do Nowego Jorku na targi sztuki Frieze. Wybór środka transportu nie był przypadkowy, miał nawiązywać do sposobu w jakim imigranci przed kilkudziesięciu i kilkuset laty podróżowali, aby spełnić swój amerykański sen. W czasie podróży artyści wspólnie przygotowali prezentację swoich prac zatytułowaną „Transatlantyk”, nawiązując tym samym do dzieła Gombrowicza. Pojęcie transatlantyku odnosi się także do połącznia odległych kontynentów, a tym samym kultur, ras i wierzeń. Szlaga nazywany jest przez krytyków postmodernistą, dystansującym się od napływu informacji i interpretującym świat w swój własny sposób, artystą próbującym zdefiniować na nowo pojęcia polskości, globalizacji, kultury i natury.