Polswissart

Jeśli miałbym nazwać, czy określić w kilku słowach swoją twórczość, użyłbym sformułowania: postindustrialny cyberużyteczny racjonalny ekspresjonizm. – Maciej Kasperski

(Kasperski M., Między przedmiotem a obiektem [rozprawa doktorska], Wrocław 2007)

Prezentowane „Splątanie” Macieja Kasperskiego należy do nieukończonego przez niego cyklu „Warstwy”. Ten ostatni projekt artysty zakładał stworzenie kilkunastu abstrakcyjnych rzeźb w plastiku i ceramice, które można byłoby zestawić ze sobą na zasadzie różnorodnych kontrastów. Dzieła miały układać się w fascynującą dychotomię sztuki, oscylującą wokół pojęcia nowoczesności i tradycji, elementów sztucznych i naturalnych, a także produkcji seryjnej i ręcznego formowania – wzbudzając tym samym w widzu refleksje nad upływającym czasem.

Kasperski przy projekcie wykorzystał swoje wieloletnie doświadczenia w dziedzinie ceramiki by zrealizować zupełnie nowatorskie obiekty z plastiku, wykonane w technice druku przestrzennego. „Metoda druku 3D w drukarkach opiera się na addytywnym wytłaczaniu materiału (filamentu) poprzez dodawanie kolejnych warstw i do złudzenia przypomina klasyczną metodę budowania z wałeczków rzeźb ceramicznych. Oczywiście druk 3D wymaga przygotowania trójwymiarowego modelu komputerowego, programu do obróbki modelu czyli tzw. slicera, który podzieli elementy według możliwości technologicznych” – tłumaczył artysta we wniosku o stypendium artystyczne Prezydenta Wrocławia, przyznane mu w 2019 roku (Źródło: Archiwum spadkobierców artysty). Niestety Kasperskiemu w większości nie udało się wykonać zakładanych rzeźb. Zapisane cyfrowo w formie modelu 3D, pozostały w fazie koncepcyjnej.

By uhonorować ostatnie artystyczne przedsięwzięcie rzeźbiarza, spadkobiercy zdecydowali się ukończyć jego niezrealizowane projekty, oddając do druku zachowane pliki cyfrowe. Oferowane „Splątanie” było drugą, wielkoformatową rzeźbą po kobaltowej „Świadomości”, jaką planował sfinalizować Kasperski w swoim cyklu. Wcześniej stworzył do niej mały model pod roboczym tytułem „Pąk” (2020), zaprezentowany na wystawie „Warstwy” w Muzeum Narodowym we Wrocławiu. Skomplikowana, pękata forma „Splątania” przykuwa wzrok elegancką, głęboką czerwienią. Kolor – intensywny i zdecydowany – stanowił dla artysty, obok wymiaru technologicznego, istotną cechę każdej realizacji. „Dążę do uprawiania sztuki, która będzie zrozumiała jeśli nie na poziomie racjonalnej czy intelektualnej analizy to na poziomie odczuć, zmysłów, przyjemności estetycznej” – pisał artysta (Kasperski M., Między przedmiotem a obiektem [rozprawa doktorska], Wrocław 2007).

Wrocław, kolekcja spadkobierców artysty

Według mnie interesujące jest pogranicze sztuki i techniki, związane z tym niuanse, zależności oraz wzajemne relacje. Momenty, w których następuje swoista wymiana energii między nimi. Czy i w jakim stopniu związane to będzie ze sztuką? – Maciej Kasperski

(Banaś B. [red.], Maciej Kasperski. Warstwy [katalog wystawy], Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Wrocław 2022, s. 24)

Twórczość Macieja Kasperskiego osadza się na pograniczu rzeźby i designu, wykraczając daleko poza ramy szeroko pojętej ceramiki artystycznej. Był absolwentem Wydziału Ceramiki i Szkła Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, broniąc dyplomu u prof. Ireny Lipskiej-Zworskiej. W 1999 roku związał się zawodowo z macierzystą uczelnią, pracując początkowo jako asystent w Pracowni Podstaw Projektowania Ceramiki. W 2007 roku obronił pracę doktorską, zatytułowaną „Między przedmiotem a obiektem”, a w 2015 roku uzyskał stanowisko profesora uczelni.

Artysta podejmował różnorodne zagadnienia dotyczące przedmiotu i jego sfery użytkowej, badając obszary z pogranicza sztuki i rzemiosła. „Poszukiwał harmonii i logiki brył, badał możliwości komponowania i fakturowania płaszczyzn, a przy tym stale pogłębiał wiedzę technologiczną i rozwijał umiejętności warsztatowe” (Rozpondek K., Warstwy znaczeń – znaczenie warstw, [w:] Banaś B. [red.], Maciej Kasperski. Warstwy [katalog wystawy], Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Wrocław 2022, s. 22). Tworzył przede wszystkim prace ceramiczne, obiekty przestrzenne i instalacje. W swych realizacjach rzeźbiarskich korzystał z osiągnięć współczesnego designu. Interesowały go zarówno dawne, tradycyjne techniki warsztatowe, jak i wyjątkowe możliwości nowoczesnych technologii. Analizując zależności między formą a funkcją przedmiotu, pragnął by jego sztuka nie koncentowała się tylko na przyjemności estetycznej, ale także przekazywała treści głębsze – odnoszące się do człowieka i tego, co się z nim wiąże.

W swoim ostatnim projekcie zatytułowanym „Warstwy” skupił się na relacji tradycji z nowoczesnością. Zestawił ze sobą rzeźby wykonane w archaicznej technice ceramicznej, z projektami wyprodukowanymi metodą druku 3D. Pierwsze formował ręcznie za pomocą warstwowo układanych, glinianych wałeczków, drugie powstały mechanicznie z tworzywa sztucznego. „Glina to niezwykły materiał wykorzystywany przez ludzi od tysiącleci, związana jest z rozmaitością i zmiennością kształtów. Plastik jest tworzywem naszych czasów, w równym stopniu uwielbiany, jak i znienawidzony. I właśnie te skrajne emocje tym bardziej przyciągają moją uwagę. Połączenie tych dwóch materiałów daje mi szansę na zrealizowanie interesujących rzeźb związanych z Zeitgeistem, duchem naszej epoki” – pisał we wniosku o stypendium artystyczne Prezydenta Wrocławia, przyznane mu w 2019 roku (cyt. za: Banaś B. [red.], dz. cyt., s. 10). Cykl „Warstwy” mówi o czasie – o latach wydarzeń, doświadczeń i historii, jaka nawarstwiła się od prehistorii aż po dziś dzień. Symbolicznie jest on też ostatnią „warstwą” twórczej drogi Kasperskiego, bowiem artysta zmarł nagle, w wieku pięćdziesięciu jeden lat, nie doczekawszy finału projektu.